Bà Ngách, người mẹ đã 109 tuổi, hàng ngày vẫn gọi lớn tên hai con trai liệt sĩ của mình về ăn cơm. Dù trí nhớ đã phai mờ, nhưng bà vẫn luôn hy vọng vào ngày đoàn viên, khi các con trở về từ cuộc chiến tranh ác liệt.
Ánh sáng trong bóng tối: Bà mẹ trăm tuổi ngóng con trở về từ cuộc chiến
Hành trình gần một thế kỷ của cụ Ngách là hành trình của nỗi đau và sự chờ đợi. Hai người con trai đầu lòng, anh Thóc và anh Bằng, đã hy sinh trong cuộc chiến chống Mỹ, để lại trong lòng người mẹ sự mất mát không thể bù đắp. Giấy báo tử như những nhát dao cứa vào tim bà, khiến bà suy sụp và tưởng chừng như không thể tiếp tục sống.
Ánh sáng trong bóng tối: Bà mẹ trăm tuổi ngóng con trở về từ cuộc chiến
Tuy nhiên, trong sâu thẳm trái tim, bà Ngách vẫn nuôi dưỡng một tia hy vọng. Bà không tin rằng các con đã chết, bà chỉ nghĩ rằng họ đang ở đâu đó xa xôi và sẽ trở về khi đất nước hòa bình. Hòa bình lập lại, nhưng các con vẫn bặt vô âm tín. Dù vậy, bà Ngách vẫn không ngừng chờ đợi, như thể họ chỉ đang đi công tác xa và sẽ sớm trở về nhà.
Đêm đêm, bà Ngách ngồi ngoài cửa, ngóng về phía cổng chính, tưởng tượng giây phút "thằng Thóc, thằng Bằng trở về í ới gọi mẹ từ xa". Bà thậm chí còn lập bàn thờ cho các con, với ảnh thờ của anh Bằng và bằng Tổ quốc ghi công thay thế cho anh Thóc. Ngày 25/6/2014, bà Ngách được Nhà nước phong tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng, vinh danh sự hy sinh của các con trai.
Ánh sáng trong bóng tối: Bà mẹ trăm tuổi ngóng con trở về từ cuộc chiến
Đối với bà Ngách, nỗi đau lớn nhất là không có tấm ảnh nào của anh Thóc. Bà thường kể chuyện về anh, mô tả từng đường nét trên khuôn mặt, sợ nếu một ngày bà nhắm mắt xuôi tay, không ai còn nhớ gương mặt con trai mình. Năm 2008, gia đình tìm thấy mộ của liệt sĩ Thóc ở nghĩa trang TP Đà Lạt. Ngày hài cốt con về, bà Ngách đã khóc cạn nước mắt. Nhưng nỗi đau về anh Bằng vẫn âm ỉ cháy trong lòng bà.
Tháng 7/2024, một tia sáng le lói đã đến với bà Ngách. Liệt sĩ Đặng Văn Bằng được tỉnh Đoàn phối hợp với nhóm thiện nguyện Skyline phục dựng lại ảnh và trao tặng gia đình. Trưởng nhóm Phùng Quang Trung đã "vẽ" lại chân dung liệt sĩ Thóc từ trí nhớ của cha mẹ, vợ và anh em trong nhà. Giữa tháng 8/2024, bức chân dung của liệt sĩ Đặng Ngọc Thóc được hoàn thành và gửi tới gia đình.
Ước mơ cuối đời của bà Ngách là mong các con trở về, cùng bố mẹ ngồi chung mâm cơm đoàn viên. Nhóm phục chế đã tặng thêm bức ảnh bữa cơm với sự trở về của liệt sĩ Đặng Ngọc Thóc và Đặng Văn Bằng ngồi bên cha mẹ. Tấm ảnh sau đó được cụ Tiền yêu cầu treo ngay chỗ giường nằm để ngắm nhìn mỗi ngày.
Giờ đây, dù sức khỏe đã yếu, nhưng ngày nào hai cụ già, người 109 tuổi, người 113 tuổi vẫn ngồi ngước nhìn bức ảnh đoàn viên phía trước mặt mình. Những lúc minh mẫn, cụ ông và cụ bà lại nhắc nhau về kỷ niệm ngày xưa, khi gia đình còn đầy đủ các con, được sum vầy bên mâm cơm mỗi tối. Ánh sáng trong bóng tối của bà Ngách chính là tình yêu, sự hy vọng và ước mơ đoàn viên không bao giờ tắt trong trái tim người mẹ già.