Bộ Y tế đề xuất gỡ bỏ giới hạn số con, trao quyền cho các cặp vợ chồng quyết định

Bộ Y tế mới đây đã đề xuất bỏ quy định mỗi cặp vợ chồng chỉ được sinh 1-2 con, thay vào đó là trao quyền quyết định số con cho các cặp vợ chồng, gắn với trách nhiệm chăm sóc và nuôi dạy con tốt. Động thái này nhằm duy trì mức sinh thay thế và giải quyết tình trạng già hóa dân số đang diễn ra.

Bộ Y tế đề xuất gỡ bỏ giới hạn số con, trao quyền cho các cặp vợ chồng quyết định

**1. Giới thiệu:** Bộ Y tế vừa trình bày báo cáo đánh giá tác động của dự án Luật Dân số, trong đó đề xuất gỡ bỏ quy định mỗi cặp vợ chồng chỉ được sinh 1-2 con. Dự luật này hướng tới mục tiêu duy trì vững chắc mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ) trên phạm vi cả nước.

**2. Bối cảnh:** Pháp lệnh Dân số hiện hành quy định mỗi cặp vợ chồng, cá nhân "sinh một hoặc hai con, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định". Tuy nhiên, Bộ Y tế cho rằng quy định này không còn phù hợp với xu hướng phát triển xã hội, kinh tế hiện nay.

**3. Quyền quyết định:** Dự luật mới sẽ trao quyền quyết định số con cho các cặp vợ chồng, cá nhân. Các cặp vợ chồng tự nguyện, bình đẳng và có trách nhiệm trong việc sinh con, thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh.

**4. Trách nhiệm:** Quyền quyết định số con gắn liền với trách nhiệm chăm sóc và nuôi dạy con tốt. Các cặp vợ chồng phải xây dựng gia đình ấm no, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc và văn minh.

**5. Lý do gỡ bỏ:** Bộ Y tế cho rằng việc gỡ bỏ giới hạn số con sẽ tránh được tình trạng mức sinh xuống quá thấp, gây già hóa dân số và tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

**6. Duy trì mức sinh thay thế:** Bên cạnh việc gỡ bỏ giới hạn số con, dự luật vẫn sẽ có quy định các biện pháp để duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên phạm vi cả nước. Mức sinh sẽ được điều chỉnh phù hợp với từng vùng, đối tượng và điều kiện phát triển kinh tế, xã hội.

**7. Nguồn lực cần thiết:** Để thực hiện giải pháp này, Bộ Y tế cho rằng Nhà nước cần bảo đảm ngân sách để tuyên truyền vận động, hỗ trợ và khuyến khích các cặp vợ chồng thực hiện chính sách.

**8. Tránh lợi dụng:** Bộ Y tế cũng nhấn mạnh cần phải có biện pháp để tránh lợi dụng việc quy định quyền tự quyết định về số con của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân để tuyên truyền, thực hiện trái với chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác dân số.

**9. Xu hướng hiện tại:** Hiện nay, Việt Nam vẫn đạt mức sinh thay thế nhưng mức sinh giữa các vùng có sự chênh lệch đáng kể. Xu hướng đẻ ít, lười đẻ, chậm kết hôn chỉ sinh 1 con đang có xu hướng lan rộng.

**10. Trường hợp của TP HCM:** TP HCM là địa phương có mức sinh thay thế thấp nhất cả nước. Theo Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình TP HCM, năm 2023, mức sinh đã giảm đáng kể so với 10 năm trước. Năm 2024, TP HCM đặt chỉ tiêu tổng tỉ suất sinh là 1,36 con/phụ nữ.