Cải thiện tiền lương cho người lao động và quản lý trong doanh nghiệp nhà nước

Chính phủ đã ban hành nhiều Nghị định về quản lý lao động, tiền lương trong doanh nghiệp nhà nước, nhằm nâng cao quyền tự chủ cho doanh nghiệp và cải thiện thu nhập của người lao động. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế trong cơ chế tiền lương hiện hành, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã đề xuất một số nội dung mới để giải quyết các bất cập.

Cải thiện tiền lương cho người lao động và quản lý trong doanh nghiệp nhà nước

Chính phủ đã ban hành các Nghị định 51/2016/NĐ-CP, 52/2016/NĐ-CP, 21/2024/NĐ-CP, 53/2016/NĐ-CP quy định về quản lý lao động, tiền lương trong doanh nghiệp nhà nước. Những Nghị định này đã bảo đảm quyền tự chủ cho doanh nghiệp trong việc quyết định thang, bảng lương, quỹ tiền lương theo nguyên tắc "năng suất lao động, lợi nhuận tăng thì tiền lương tăng". Việc thực hiện trả lương theo kết quả, hiệu quả công việc đã tạo thuận lợi cho doanh nghiệp thiết lập thang giá trị lao động, tiền lương ổn định, cải thiện 8-10%/năm.

Tuy nhiên, cơ chế tiền lương hiện hành vẫn bộc lộ những hạn chế, bất cập. Sự phân biệt giữa doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước và doanh nghiệp có cổ phần chi phối của Nhà nước trong chính sách tiền lương gây khó khăn trong việc thu hút nhân tài. Ngoài ra, chính sách tiền lương chỉ quy định nguyên tắc chung gắn tiền lương với năng suất lao động và hiệu quả mà chưa phân biệt rõ theo quy mô năng suất và hiệu quả, dẫn đến sự thiếu công bằng trong phân phối tiền lương giữa các doanh nghiệp.

Cải thiện tiền lương cho người lao động và quản lý trong doanh nghiệp nhà nước

Để giải quyết những bất cập hiện nay, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã đề xuất một số nội dung mới về quản lý lao động, tiền lương, thù lao, tiền thưởng trong doanh nghiệp nhà nước.

Về tiền lương, doanh nghiệp được lựa chọn xác định quỹ lương thông qua mức tiền lương bình quân hoặc đơn giá tiền lương ổn định trong 2 hoặc 3 năm, phù hợp với nhiệm vụ, điều kiện sản xuất, kinh doanh. Tiền lương được quy định gắn với năng suất lao động và lợi nhuận. Nếu doanh nghiệp hoàn thành vượt kế hoạch, có thể bổ sung tối đa 2 tháng tiền lương vào quỹ tiền lương. Ngoài ra, cho phép tính thêm tiền lương đối với lao động đặc thù, lao động chuyên môn kỹ thuật cao trong các lĩnh vực mũi nhọn.

Về tiền thưởng, doanh nghiệp được trích từ lợi nhuận sau thuế, tối đa 3 tháng tiền lương vào quỹ khen thưởng, phúc lợi, gắn với tiêu chí xếp loại doanh nghiệp A, B, C.

Trong trường hợp đặc thù, khi doanh nghiệp làm nhiệm vụ bình ổn thị trường theo chỉ đạo của Nhà nước hoặc kinh doanh mặt hàng thuộc danh mục bình ổn thị trường, Nhà nước quản lý giá, thì sẽ có quy định loại trừ các yếu tố làm giảm năng suất, lợi nhuận khi xác định tiền lương. Đối với doanh nghiệp thực hiện sản phẩm, dịch vụ công ích hoặc không vì mục tiêu lợi nhuận, cũng có những chỉ tiêu phù hợp khi xác định tiền lương.

Tiền lương, tiền thưởng của Ban điều hành được tính chung trong quỹ tiền lương, tiền thưởng với người lao động. Hội đồng thành viên sẽ đánh giá, quyết định mức lương cụ thể theo mức độ hoàn thành kế hoạch sản xuất, kinh doanh. Có quy định khống chế mức hưởng tối đa của Tổng giám đốc không vượt quá 10 lần so với mức lương bình quân chung của người lao động.

Với mức tiền lương tối đa theo quy định này, Tổng giám đốc có thể hưởng khoảng 100-120 triệu đồng/tháng. Riêng ở Tập đoàn, tổng công ty quy mô lớn, mức lương tối đa có thể đạt khoảng 170-180 triệu đồng/tháng. Mức tiền lương này bảo đảm mức lương hiện đang trả thực tế, tương quan với mức lương của Chủ tịch Hội đồng thành viên (khoảng 160 triệu đồng) và tiệm cận với mặt bằng tiền lương trên thị trường.

Việc cải thiện tiền lương cho người lao động và quản lý trong doanh nghiệp nhà nước là hết sức quan trọng. Nó giúp thu hút và giữ chân nhân tài, tạo động lực để người lao động nâng cao năng suất lao động, góp phần vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp và nền kinh tế.

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cam kết tiếp tục theo dõi, đánh giá cơ chế trả lương trong doanh nghiệp nhà nước để kịp thời điều chỉnh, hoàn thiện nhằm bảo đảm sự công bằng, hợp lý và thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp nhà nước.

Để cải thiện cơ chế tiền lương trong doanh nghiệp nhà nước một cách hiệu quả, cần sự chung sức của các bên liên quan, bao gồm doanh nghiệp, người lao động, các cơ quan quản lý Nhà nước, các đoàn thể xã hội và các chuyên gia kinh tế.