Đề xuất cấp bằng lái xe cho người từ 15 tuổi để học sinh THPT được đi xe gắn máy, xe điện đến trường đang dấy lên những luồng ý kiến trái chiều. Cơ quan chuyên môn, hiệp hội ngành nghề và chuyên gia y tế đều đưa ra góc nhìn khác nhau về tính khả thi, sự cần thiết và tác động của chính sách này đối với trật tự, an toàn giao thông.
Cục phó Đăng kiểm Việt Nam, ông Nguyễn Tô An, cho rằng việc cấp bằng lái xe hạng AM cho người từ 15 tuổi là phù hợp với quy định của Bộ luật Lao động về độ tuổi lao động tối thiểu. Hơn nữa, mỗi năm có hàng triệu học sinh và người trẻ ở độ tuổi này tham gia học nghề hoặc lao động tự do, trong đó nhiều em phải di chuyển quãng đường xa đến trường hoặc nơi làm việc.
Ông An nhấn mạnh rằng xe gắn máy là phương tiện giao thông phổ biến và cần thiết ở nhiều vùng nông thôn, miền núi, nơi khoảng cách đến trường hoặc nơi làm việc có thể lên tới hàng chục km. Không cho phép người 15 tuổi sử dụng xe gắn máy sẽ gây khó khăn cho các em trong việc học tập và kiếm sống.
Ngoài ra, đại diện Hiệp hội Ôtô, Xe máy, Xe đạp Việt Nam cũng cho rằng học sinh 15 tuổi đủ sức khỏe để điều khiển xe gắn máy. Việc hạ tuổi người được điều khiển xe gắn máy xuống 15 tuổi là khả thi và phù hợp với thực tế, tránh tình trạng "vi phạm pháp luật chủ động" do cha mẹ vẫn để con mình sử dụng xe gắn máy dù biết là vi phạm.
Trái ngược với quan điểm trên, PGS.TS Phạm Việt Cường, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách và phòng chống chấn thương (Trường Đại học Y tế công cộng), cho rằng việc yêu cầu học sinh đi sát hạch, cấp bằng sẽ gây phiền hà và không cần thiết. Chỉ sau 2-3 năm, khi các em đủ 18 tuổi, lại phải đi thi sát hạch giấy phép lái xe các hạng A1 để lái xe môtô.
Ông Cường cũng nhấn mạnh đến số liệu đáng báo động về tai nạn giao thông liên quan đến trẻ vị thành niên dưới 18 tuổi, trong đó 80% nạn nhân thuộc độ tuổi 15-18 và tự điều khiển phương tiện tham gia giao thông gây tai nạn. Do đó, ông cho rằng nâng cao nhận thức về giao thông an toàn cho học sinh là cần thiết hơn là yêu cầu các em đi sát hạch, cấp bằng.
Ngoài các quan điểm trên, còn có những ý kiến khác được đưa ra. Nguyên Phó chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông, ông Khuất Việt Hùng, cho rằng việc cấp giấy phép lái xe máy điện và xe dưới 50cc nên áp dụng cho cả trẻ em từ 16 đến dưới 18 tuổi để đảm bảo an toàn giao thông. Ông nhấn mạnh rằng đào tạo lái xe cho cơ sở giáo dục THPT là không khả thi do quá tải và thiếu cơ sở vật chất. Do đó, người dưới 18 tuổi muốn điều khiển phương tiện dưới 50cc và xe máy điện vẫn phải sát hạch như giấy phép lái xe A1 tại trung tâm sát hạch chính quy.
Trong khi đó, một số quốc gia châu Âu đã quy định người từ 15 tuổi trở lên phải có bằng lái AM để được phép điều khiển xe gắn máy dưới 50cc trên đường. Để có thể lấy bằng AM, người dân cần vượt qua một bài kiểm tra lý thuyết bắt buộc nhằm đánh giá mức độ hiểu biết về các quy tắc giao thông. Ở một số quốc gia thành viên EU, kỳ thi lấy bằng AM còn bao gồm bài kiểm tra hành vi.
Đề xuất cấp bằng lái xe cho người từ 15 tuổi để học sinh THPT được đi xe gắn máy, xe điện đến trường đang gây tranh cãi với nhiều quan điểm trái chiều. Các cơ quan chức năng, hiệp hội ngành nghề và chuyên gia y tế đều đưa ra những lý giải và bằng chứng khác nhau để bảo vệ quan điểm của mình. Cuộc tranh luận này sẽ còn tiếp tục và cần cân nhắc kỹ lưỡng cả lợi ích và rủi ro trước khi đưa ra quyết định cuối cùng, đảm bảo vừa đáp ứng nhu cầu đi lại của học sinh, vừa đảm bảo an toàn giao thông cho chính các em và những người tham gia giao thông khác.