Với mục tiêu nâng cao khả năng chống chịu trước tình hình mưa bão gia tăng, UBND TP Hà Nội đã ban hành kế hoạch ứng phó với mùa mưa năm 2024, trong đó nhấn mạnh vai trò quan trọng của công nghệ GIS trong việc quản lý hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị, đặc biệt là lĩnh vực thoát nước.
Hệ thống thông tin địa lý (GIS) là một nền tảng công nghệ cho phép thu thập, quản lý và phân tích dữ liệu vị trí. GIS hoạt động dựa trên cơ sở dữ liệu địa lý, bao gồm các lớp dữ liệu khác nhau như địa hình, đường sá, sông ngòi và các đối tượng khác gắn liền với vị trí địa lý.
GIS đóng vai trò quan trọng trong việc chống úng ngập thông qua các chức năng chính sau:
* **Quản lý dữ liệu hạ tầng thoát nước:** GIS giúp lập bản đồ và quản lý toàn bộ hệ thống hạ tầng thoát nước, bao gồm cống, rãnh, hồ điều hòa và trạm bơm.
* **Phân tích rủi ro ngập lụt:** Dựa trên dữ liệu địa hình và mô hình mưa, GIS có thể phân tích các khu vực có nguy cơ ngập lụt cao.
* **Lập kế hoạch ứng phó:** GIS hỗ trợ các nhà quản lý lập kế hoạch ứng phó với ngập lụt, bao gồm các biện pháp chủ động như cải thiện hệ thống thoát nước và biện pháp thụ động như sơ tán cư dân.
Kế hoạch của UBND TP Hà Nội nhằm tăng cường khả năng chống úng ngập dựa trên công nghệ GIS bao gồm các nội dung chính:
* **Xây dựng cơ sở dữ liệu hạ tầng kỹ thuật:** Hà Nội sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu toàn diện bao gồm thông tin về hệ thống cây xanh, chiếu sáng, thoát nước và các thông tin khác trên nền bản đồ số.
* **Tạo hệ thống bản đồ ngập lụt:** Dựa trên dữ liệu địa hình và kịch bản mưa, Hà Nội sẽ lập hệ thống bản đồ ngập lụt tương ứng với các mức độ ngập khác nhau.
* **Chia sẻ thông tin với các đơn vị liên quan:** Hệ thống bản đồ ngập lụt sẽ được chia sẻ với các đơn vị như Cảnh sát giao thông và Thanh tra Giao thông Vận tải để hướng dẫn và điều tiết giao thông. Ngoài ra, người dân cũng có thể truy cập thông tin này để lựa chọn tuyến đường tham gia giao thông hợp lý.
Việc áp dụng GIS trong công tác chống úng ngập mang lại nhiều lợi ích, bao gồm:
* **Nâng cao năng lực dự báo:** GIS giúp dự báo sớm và chính xác các điểm ngập úng, cho phép các cơ quan chức năng đưa ra cảnh báo kịp thời.
* **Cải thiện hiệu quả vận hành hệ thống thoát nước:** Hệ thống thông tin địa lý hỗ trợ các đơn vị thoát nước theo dõi và điều hành hệ thống thoát nước, hồ điều hòa và trạm bơm một cách hiệu quả.
* **Giảm thiểu thiệt hại do úng ngập:** Thông qua việc lập kế hoạch và ứng phó hiệu quả, GIS giúp giảm thiểu thiệt hại do úng ngập tới cơ sở hạ tầng, tài sản và con người.
Để triển khai thành công kế hoạch dựa trên GIS, Hà Nội cần đầu tư nguồn lực cho các hoạt động sau:
* **Tập huấn và đào tạo:** Đào tạo các cán bộ kỹ thuật và quản lý về cách sử dụng và ứng dụng GIS trong lĩnh vực thoát nước.
* **Phát triển cơ sở dữ liệu:** Thu thập và cập nhật liên tục dữ liệu địa lý và thông tin về hệ thống hạ tầng kỹ thuật.
* **Phát triển hệ thống bản đồ ngập lụt:** Lập bản đồ ngập lụt dựa trên dữ liệu địa hình, mô hình mưa và các thông số liên quan.
Ngoài các giải pháp kỹ thuật, người dân cũng đóng vai trò quan trọng trong công tác chống úng ngập bằng cách:
* **Không vứt rác thải vào cống rãnh:** Rác thải có thể làm tắc nghẽn cống rãnh, gây ra úng ngập.
* **Đào vét mương rãnh xung quanh nhà:** Đào vét mương rãnh giúp nước mưa thoát nhanh, giảm nguy cơ ngập úng.
* **Tuân thủ hướng dẫn và chỉ dẫn của cơ quan chức năng:** Khi có cảnh báo ngập úng, người dân cần tuân thủ hướng dẫn và chỉ dẫn của cơ quan chức năng, như tránh đi qua các vùng ngập lụt.
Việc áp dụng công nghệ GIS trong công tác chống úng ngập là một bước tiến quan trọng của Hà Nội. Bằng cách tận dụng sức mạnh của GIS, thành phố có thể nâng cao năng lực dự báo, cải thiện hệ thống thoát nước và giảm thiểu thiệt hại do úng ngập một cách hiệu quả. Sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, cơ quan chức năng và người dân sẽ đóng vai trò quyết định trong việc tạo nên một mùa mưa an toàn và khô ráo cho Hà Nội.