Đánh giá năng lực giảng viên: Nên linh hoạt giữa nhu cầu nâng cao trình độ và thực tiễn

Trường ĐH Hà Tĩnh vừa đưa ra quy định xếp loại "không hoàn thành nhiệm vụ" đối với giảng viên không cam kết đi đào tạo tiến sĩ, gây nhiều tranh luận trong giới học thuật. Bài viết phân tích những lý do đằng sau quyết định này, đồng thời đưa ra các giải pháp linh hoạt và thực tế hơn để nâng cao năng lực giảng viên.

Đánh giá năng lực giảng viên: Nên linh hoạt giữa nhu cầu nâng cao trình độ và thực tiễn

Quy định của Trường ĐH Hà Tĩnh về việc xếp loại "không hoàn thành nhiệm vụ" đối với giảng viên không cam kết đi đào tạo tiến sĩ mâu thuẫn với Luật Giáo dục Đại học sửa đổi 2018, quy định giảng viên bậc đại học chỉ cần đảm bảo trình độ từ thạc sĩ trở lên. Điều này cho thấy trường đã vượt quá thẩm quyền khi đặt ra yêu cầu khắt khe hơn so với quy định của nhà nước.

Việc tuyển dụng giảng viên có trình độ tiến sĩ tại các trường đại học địa phương như Trường ĐH Hà Tĩnh gặp nhiều khó khăn do nhiều yếu tố, bao gồm thu nhập thấp, thiếu hụt nhân tài và vị trí không hấp dẫn. Trong bối cảnh này, việc áp dụng quy định quá cứng nhắc có thể dẫn đến tình trạng mất đi các giảng viên có kinh nghiệm.

Không phải tất cả giảng viên đều có khả năng hoặc mong muốn học tiến sĩ. Ngoài ra, chi phí theo học tiến sĩ cũng khá cao, tạo ra gánh nặng tài chính cho giảng viên. Vì vậy, việc bắt buộc tất cả giảng viên phải có bằng tiến sĩ là không khả thi.

Theo quy định của Bộ GD-ĐT, có 3 loại chương trình đào tạo bậc đại học, gồm chương trình định hướng nghiên cứu, định hướng ứng dụng và định hướng nghề nghiệp. Đối với chương trình định hướng nghiên cứu, trình độ tiến sĩ của giảng viên là rất quan trọng. Tuy nhiên, đối với chương trình định hướng ứng dụng và định hướng nghề nghiệp, trình độ thạc sĩ cũng là đủ để đáp ứng yêu cầu. Trường ĐH Hà Tĩnh có nguồn gốc từ trường chuyên nghiệp, nên chương trình đào tạo theo hướng ứng dụng là phù hợp hơn. Do đó, không nên áp dụng tiêu chuẩn tiến sĩ cho tất cả các giảng viên.

Thay vì chỉ chú trọng vào bằng cấp, các cơ sở đào tạo nên đánh giá năng lực giảng viên dựa trên thực lực và hiệu quả công việc. Xây dựng hệ thống đánh giá toàn diện sẽ giúp công bằng hơn và phản ánh đúng đóng góp của giảng viên. Kèm theo đó, nhà trường cần tạo điều kiện hỗ trợ tài chính, cơ chế thuận lợi và môi trường làm việc tốt để khuyến khích giảng viên nâng cao trình độ.

Cần có các cơ chế đào tạo liên tục và phát triển nghề nghiệp cho giảng viên mà không nhất thiết phải đạt đến trình độ tiến sĩ. Việc này có thể bao gồm các khóa học ngắn hạn, hội thảo và hoạt động nghiên cứu phối hợp. Đồng thời, hệ thống đánh giá giảng viên nên dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau, chẳng hạn như chất lượng giảng dạy, đóng góp cho nhà trường và sinh viên.

Các trường đại học địa phương như Trường ĐH Hà Tĩnh cần áp dụng những biện pháp mềm dẻo hơn để nâng cao năng lực giảng viên. Trường có thể tăng cường bồi dưỡng nguồn nhân lực, đồng thời chia sẻ và hợp tác với các trường đại học khác nhằm tạo cơ hội học tập và phát triển cho giảng viên.

Trong trường hợp không đủ giảng viên có trình độ tiến sĩ để mở ngành học, trường có thể kiến nghị Bộ GD-ĐT tạo điều kiện và hạ thấp tiêu chuẩn giảng viên có trình độ tiến sĩ khi mở ngành cho các chương trình định hướng nghề nghiệp hoặc định hướng ứng dụng. Điều này sẽ tạo động lực cho giảng viên nâng cao trình độ trong tương lai khi nguồn lực của nhà trường được cải thiện.

Việc nâng cao năng lực giảng viên là mục tiêu chính đáng của các trường đại học. Tuy nhiên, cách thức thực hiện cần linh hoạt và phù hợp với thực tiễn. Trường ĐH Hà Tĩnh nên điều chỉnh quy định về đánh giá năng lực giảng viên, tạo điều kiện hỗ trợ và hợp tác để nâng cao trình độ, đồng thời kiến nghị Bộ GD-ĐT xem xét các chính sách liên quan để đáp ứng tốt hơn nhu cầu và thực tiễn của các trường địa phương.