Di sản kiến trúc thời bao cấp tại Hà Nội: Ký ức về một thời gian khó

Hà Nội được biết đến với sự đa dạng về kiến trúc, bao gồm cả những di sản ấn tượng từ thời bao cấp. Những công trình này không chỉ mang giá trị lịch sử mà còn gợi nhớ về cuộc sống đặc biệt và tinh thần lạc quan của người dân Hà thành thời xưa.

Di sản kiến trúc thời bao cấp tại Hà Nội: Ký ức về một thời gian khó

Hà Nội nổi tiếng là một trong số ít thành phố trên thế giới vẫn còn lưu giữ được nhiều công trình kiến trúc thời kỳ đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội (thời bao cấp). Những công trình này là minh chứng cho cuộc sống không dễ dàng nhưng đầy lạc quan của người dân Hà thành trong một giai đoạn khó khăn của lịch sử.

Di sản kiến trúc thời bao cấp tại Hà Nội: Ký ức về một thời gian khó

Bên cạnh di sản kiến trúc thời Pháp thuộc và kiến trúc truyền thống, Hà Nội còn sở hữu một khối lượng công trình đáng kể thuộc thời bao cấp. Đây là những công trình gắn liền với sự phát triển kinh tế - xã hội của Hà Nội trong những năm tháng gian khó.

Những công trình tiêu biểu của thời kỳ này có thể kể đến nhà máy Thuốc lá Thăng Long, Đại học Bách khoa Hà Nội, Cung Thiếu nhi Hà Nội... Các khu tập thể như Kim Liên, Trung Tự, Nghĩa Tân, Thành Công... cũng là những biểu tượng không thể thiếu của kiến trúc thời bao cấp.

Di sản kiến trúc thời bao cấp tại Hà Nội: Ký ức về một thời gian khó

Những khu nhà tập thể thời bao cấp là nơi lưu giữ nhiều ký ức về cuộc sống không có không gian riêng. Khi ấy, nhiều gia đình phải chen chúc trong những căn hộ chật chội, sử dụng chung nhà bếp, nhà vệ sinh, nhà tắm. Cuộc sống tập thể không hề dễ dàng khi mọi thứ đều phải chia sẻ.

TS. KTS Trần Thanh Bình cho biết: "Điều kinh khủng nhất thời ấy là cái gì cũng chung. Đặc biệt là chung công trình phụ như bếp, nhà vệ sinh và nhà tắm". Vào những năm 80, tỷ lệ hộ chia sẻ căn hộ hoặc phòng tại Kim Liên lên tới 61%.

Di sản kiến trúc thời bao cấp tại Hà Nội: Ký ức về một thời gian khó

Mãi đến năm 1987, Nhà nước mới ban hành tiêu chuẩn thiết kế nhà ở, yêu cầu căn hộ phải có không gian riêng tư với phòng khách và công trình phụ khép kín. Đây cũng chính là thời điểm vấn đề không gian riêng được giải quyết.

Từng là một phần không thể thiếu và tạo nên bản sắc của Hà Nội, những công trình thời bao cấp hiện đang dần xuống cấp. Nhiều công trình đã bị phá hủy để nhường chỗ cho các khu chung cư, văn phòng cao cấp, một số khác bị cải tạo không đúng nguyên bản.

Di sản kiến trúc thời bao cấp tại Hà Nội: Ký ức về một thời gian khó

Một cuộc khảo sát với hàng trăm người trong độ tuổi 20-30 cho thấy phần lớn người dân Hà Nội không có ấn tượng gì đặc biệt về kiến trúc thời kỳ bao cấp, mặc dù họ sinh sống ngay giữa những di sản này.

Kiến trúc sư Lê Thành Vinh, nguyên Viện trưởng Viện Bảo tồn di tích, cho rằng việc bảo tồn di sản kiến trúc thời bao cấp là một công việc phức tạp. Việc xếp hạng di tích không phải lúc nào cũng khả thi vì có thể gây ra sự phân biệt đối xử.

Di sản kiến trúc thời bao cấp tại Hà Nội: Ký ức về một thời gian khó

Thay vào đó, chúng ta nên tập trung vào việc bảo vệ di sản thông qua các từ khóa liên quan. Vấn đề bảo tồn di sản kiến trúc thời bao cấp sẽ tiếp tục được thảo luận trong tọa đàm trong khuôn khổ Lễ hội Thiết kế năm 2024 tại Cung Thiếu nhi Hà Nội.

Những công trình thời bao cấp không chỉ là những di sản lịch sử mà còn là lời nhắc nhở về cuộc sống vất vả nhưng vẫn đầy lạc quan của người dân Hà Nội trong một giai đoạn khó khăn của lịch sử. Việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản này là một nhiệm vụ quan trọng để giữ gìn bản sắc văn hóa và lịch sử của Thủ đô.

Di sản kiến trúc thời bao cấp tại Hà Nội: Ký ức về một thời gian khó