Động thái nhảy việc gia tăng làm suy yếu năng suất lao động Việt Nam

Mặc dù theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới, năng suất lao động Việt Nam tăng trưởng ấn tượng trong giai đoạn 2010-2020, song số liệu của Tổ chức Năng suất châu Á lại chỉ ra rằng giá trị sản xuất mỗi giờ lao động của người Việt Nam vẫn thấp đáng kể so với các nước trong khu vực. Tình trạng nhảy việc tràn lan được cho là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự tụt hậu này.

Động thái nhảy việc gia tăng làm suy yếu năng suất lao động Việt Nam

Việt Nam được đánh giá là quốc gia có lực lượng lao động dồi dào, tuy nhiên, năng suất lao động vẫn là một bài toán nan giải. Báo cáo gần đây của Ngân hàng Thế giới cho thấy năng suất lao động của Việt Nam đã tăng 64% trong giai đoạn 2010-2020, nhanh hơn tất cả các quốc gia cùng khu vực. Tuy nhiên, số liệu của Tổ chức Năng suất châu Á (APO) năm 2020 lại cho thấy bức tranh trái ngược. Giá trị sản xuất mỗi giờ lao động của người Việt Nam đạt 6,4 USD, chưa bằng 1/2 Thái Lan (14,8 USD) và 1/10 Singapore (68,5 USD).

Ông Nguyễn Xuân Thắng, Tổng giám đốc Schaeffler Việt Nam, phàn nàn rằng tình trạng nhảy việc đang làm suy yếu năng suất lao động của công ty. Doanh nghiệp của ông chuyên sản xuất vòng bi có độ chính xác cao, yêu cầu một chương trình đào tạo chuyên biệt mất ít nhất hai năm học việc. Tuy nhiên, ông Thắng chia sẻ rằng công ty liên tục bị chậm giao hàng do không thể giữ chân các kỹ thuật viên được đào tạo.

Động thái nhảy việc gia tăng làm suy yếu năng suất lao động Việt Nam

Tình trạng nhảy việc tràn lan này không chỉ ảnh hưởng đến Schaeffler Việt Nam mà còn là một vấn đề chung của nhiều doanh nghiệp nước ngoài hoạt động tại Việt Nam, theo đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (Eurocham). Ông Thắng cho biết khoảng cách giữa kỹ năng mà người lao động có và doanh nghiệp cần đang ngày càng lớn, đặc biệt là trong các lĩnh vực chuyên ngành như kỹ thuật.

Ông Matsuo Tomoyuki, Chủ tịch Hiệp hội Ẩm thực Nhật Bản - Việt Nam, cũng bày tỏ lo ngại về tình trạng nhảy việc ở Việt Nam. Sau thất bại ở một nhà máy phía Nam, doanh nghiệp của ông Thắng đã hợp tác với một nhà cung cấp tương tự ở phía Bắc. Chỉ trong ba tháng, nhà máy mới đã liên tục giao hàng đúng hạn. Ông Thắng nhận ra rằng người lao động phía Bắc có tỷ lệ nhảy việc thấp hơn do họ ưu tiên sự ổn định và được sống gần gia đình.

Theo bà Lâm Thị Hợp, một công nhân lắp ráp linh kiện điện tử tại Bắc Ninh, đã nhảy việc 5 lần trong 7 năm làm việc. Lý do chính là do công ty không phù hợp hoặc làm thời vụ, công việc nặng mà thu nhập chỉ đủ ăn. "Không ai muốn nhảy việc vì mỗi lần đồng nghĩa thay đổi môi trường, từ học việc tới các mối quan hệ bắt đầu từ số không", cô nói.

Ông Trần Anh Tuấn, Phó chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp TP.HCM, cho rằng không thể đổ lỗi vấn đề năng suất cho người lao động. Năng suất là sự hài hòa giữa cung - cầu lao động và điều kiện sản xuất kinh doanh. "Phải có đất tốt người lao động mới dụng võ được", ông nói. Ông nhấn mạnh rằng cần phải nâng cao tay nghề, thúc đẩy sử dụng công nghệ, thái độ tiếp nhận cái mới, đạo đức và ý thức của người lao động.

Các chuyên gia cũng lưu ý rằng các doanh nghiệp cần phải thay đổi cách nhìn của mình, chú trọng vào an sinh xã hội, nâng cao năng lực và trình độ cho người lao động. "Giải quyết được bài toán cân đối cung - cầu chính là giải quyết bài toán tăng năng suất", ông Tuấn nói.

Để nâng cao năng suất lao động, Việt Nam cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng đào tạo, giảm tình trạng nhảy việc, cải thiện môi trường làm việc và thúc đẩy đổi mới công nghệ. Đây là những nhiệm vụ cần được thực hiện đồng bộ bởi các doanh nghiệp, chính phủ và các tổ chức liên quan.