Hố nước tự sôi và khí gas bốc cháy: Đằng sau hiện tượng kỳ lạ là gì?

Những hiện tượng thiên nhiên kỳ lạ như hố nước tự sôi, khí gas bốc cháy đã tạo nên sự tò mò và đồn đoán, nhưng thực chất đằng sau chúng lại có những lời giải thích khoa học chứ không phải là yếu tố huyền bí.

Hố nước tự sôi và khí gas bốc cháy: Đằng sau hiện tượng kỳ lạ là gì?

Ngày 12/5/2023, một hố nước giữa cánh đồng ở xã Thuận Hưng, Sóc Trăng bất ngờ trở nên sôi sùng sục và khi mồi lửa vào miệng hố thì ngọn lửa bốc cháy dữ dội, thu hút nhiều người dân hiếu kỳ đổ xô đến xem.

Tuy nhiên, theo chính quyền địa phương, nơi này thực chất là một giếng khoan cũ và hiện tượng khí cháy đã xuất hiện từ lâu, không có gì huyền bí. Từ năm 2002, gia đình chủ đất đã khoan giếng để sử dụng, nhưng phát hiện có khí bốc lên nên đã dùng khí này để nấu ăn. Sau đó, gia đình chuyển nhà vào bên trong và lấp miệng giếng lại.

Sau khi vụ việc được phát hiện, Sở Khoa học và Công nghệ Sóc Trăng phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức hội thảo làm rõ nguyên nhân. Theo đó, nơi này là giếng khoan cũ của một gia đình và việc có khí cháy xuất hiện từ lâu, không phải yếu tố huyền bí.

Kết quả xét nghiệm mẫu khí gas từ giếng khoan cho thấy khí này có nguồn gốc phân hủy từ vật liệu hữu cơ, hàm lượng CH4 cao (có thể là khí biogas hoặc khí dầu khí), có tiềm năng khai thác làm nhiên liệu. Ngoài ra, nhóm nghiên cứu cũng cho biết khí bốc lên có hàm lượng CO2 và H2S thấp, cách xa khu dân cư, mức tác động thấp đến sinh hoạt của người dân và môi trường.

Vào cuối tháng 3/2024, gia đình bà Phùng Thị Nghìn ở huyện Đạ Tẻh, Lâm Đồng cũng bất ngờ phát hiện luồng khí lạ bốc lên khi đang khoan giếng. Khi thử lửa, luồng khí này phát cháy với ngọn lửa màu vàng xanh.

Phân tích mẫu khí đốt, cơ quan chuyên môn xác định đây là khí metan (methane), có công thức hóa học là CH4. Theo Sở Khoa học và Công nghệ Lâm Đồng, khu vực người dân tiến hành khoan giếng là vùng lõm và gần suối nên khả năng xuất hiện bồi lắng trầm tích hữu cơ phù sa cổ ở tầng địa chất sâu, tạo ra khí metan. Do vậy, khi mũi khoan xuyên phá xuống đã làm khí này thoát ra môi trường.

Cả hai hiện tượng hố nước tự sôi ở Sóc Trăng và khí gas bốc cháy ở Lâm Đồng đều có những lời giải thích khoa học dựa trên thành phần địa chất ở khu vực. Sự hiện diện của khí metan và các loại khí khác trong lòng đất là kết quả của quá trình phân hủy vật liệu hữu cơ. Khi mũi khoan hoặc giếng khoan xuyên qua các tầng địa chất này, khí sẽ thoát ra môi trường gây ra các hiện tượng bất thường.

Những hiện tượng này không phải là yếu tố huyền bí, mà là những phản ứng tự nhiên của các quá trình địa chất. Việc thổi phồng những hiện tượng này thành trò mê tín có thể gây hoang mang và lo lắng không đáng có trong cộng đồng.

PGS.TS Trần Văn Xuân, Trường Đại học Bách khoa, cho rằng cần có đề án đánh giá tổng thể về hình thái cấu trúc và phạm vi phân bố khí một cách khoa học, về tiềm năng khai thác và ứng dụng. Việc nghiên cứu chuyên sâu về nguồn gốc, phạm vi phân bố của nguồn tài nguyên khí này đem đến nhiều lợi ích cho địa phương về kinh tế.

Ngoài ra, ông cũng cho rằng cần nghiên cứu đề xuất giải pháp thu gom, lưu trữ, sử dụng lượng khí CH4 đang thoát ra (dùng làm khí đốt hoặc nhiên liệu chạy máy phát điện) để giảm thiểu quá trình phát tán tác động xấu đến môi trường.

Việt Nam có trữ lượng dầu mỏ ước tính khoảng 4,4 tỷ thùng, khí thiên nhiên khoảng 23,8 tỷ m3. Khí thiên nhiên tích tụ đã được phát hiện ở miền Trung, Đông và Tây Nam bộ.

Theo ước tính của Bộ Công Thương Việt Nam, trữ lượng khí thiên nhiên công nhận tại Việt Nam vào năm 2021 là khoảng 15,6 tỷ m3. Các khu vực chính có trữ lượng khí thiên nhiên bao gồm vùng Nam Côn Đảo, vùng Đồng Nai - Bà Rịa - Vũng Tàu, vùng Nam Trung Bộ - Tây Nguyên, vùng Bắc Trung Bộ, vùng Đông Bắc và vùng Tây Bắc.

Những hiện tượng thiên nhiên như hố nước tự sôi và khí gas bốc cháy tuy có vẻ kỳ lạ nhưng đều có những lời giải thích khoa học dựa trên thành phần địa chất. Việc hiểu rõ những hiện tượng này giúp chúng ta tránh được những đồn đoán và hoang mang không đáng có.

Bên cạnh đó, việc đánh giá và khai thác tiềm năng khí thiên nhiên một cách hợp lý sẽ mang lại những lợi ích đáng kể về kinh tế và năng lượng cho Việt Nam.