Trong số nhiều dinh thự của vua Bảo Đại tại Đà Lạt, Dinh 3 nổi tiếng nhất với hơn 120 bảo vật triều Nguyễn được cất giấu. Những báu vật này trải qua nhiều thăng trầm, từ được đưa vào Dinh 3 bởi Từ Cung Thái hậu đến bị thất lạc trong nhiều năm. Mãi đến năm 1988, chúng mới được phát hiện và trở thành bộ sưu tập quý giá tại Bảo tàng Lâm Đồng.
Kho báu triều Nguyễn: Hơn 120 bảo vật lưu giữ tại Dinh 3 Đà Lạt
Đà Lạt, thành phố nhỏ bình yên, từng chứng kiến nhiều biến cố lịch sử, trong đó có những bí mật liên quan đến vua Bảo Đại, vị vua cuối cùng của Việt Nam. Từ những đường hầm bí mật nối liền các dinh thự đến những tòa biệt thự ẩn chứa chuyện thâm cung bí sử, Đà Lạt dần hé lộ những bí ẩn của quá khứ.
Một trong những bí mật gây chấn động nhất là kho báu triều Nguyễn cất giấu tại Dinh 3. Vào những năm cuối thế kỷ XX, dư luận địa phương xôn xao về thông tin này. Sự việc chỉ được xác thực khi một nhân viên của Dinh 3 đặt câu hỏi về số phận của những bảo vật từng được cất giấu tại dinh thự.
Kho báu triều Nguyễn: Hơn 120 bảo vật lưu giữ tại Dinh 3 Đà Lạt
Người đàn ông nắm giữ thông tin về kho báu là bác Nguyễn Đức Hòa, quản gia trung thành của vua Bảo Đại. Bác Hòa kể rằng, năm 13 tuổi, ông được vào Đại Nội giúp việc, sau đó được Từ Cung Thái hậu cho theo hầu nhà vua. Khi Đà Lạt trở thành thủ phủ của Hoàng triều cương thổ, ông theo vua Bảo Đại lên Đà Lạt.
Bác Hòa cho biết, Từ Cung Thái hậu đã cho chuyển nhiều báu vật vào Dinh 3 bằng máy bay riêng của nhà vua. Ban đầu, số báu vật này được để trên phòng trang điểm của hoàng hậu Nam Phương, sau đó được chuyển xuống nhà kho cất vào hai két sắt.
Kho báu triều Nguyễn: Hơn 120 bảo vật lưu giữ tại Dinh 3 Đà Lạt
Sau khi vua Bảo Đại bị truất phế, Dinh 3 trở thành nơi nghỉ dưỡng của các Tổng thống Việt Nam Cộng hòa. Trong suốt thời gian này, bác Hòa đã tìm cách che đậy các két sắt, tránh khỏi sự dòm ngó của những người xung quanh.
Năm 1975, bác Hòa báo cáo về hai két sắt với các đơn vị quản lý Dinh 3. Tuy nhiên, mãi đến năm 1988, các két sắt mới được khui, và số báu vật được chuyển đến Bảo tàng Lâm Đồng.
Kho báu triều Nguyễn: Hơn 120 bảo vật lưu giữ tại Dinh 3 Đà Lạt
Bộ sưu tập gồm 124 hiện vật, đa dạng về loại hình và chất liệu. Đây là tài sản vô giá được người xưa để lại cho hậu thế, phản ánh tính thẩm mỹ cao và sức mạnh tâm linh của con người Việt Nam.
Trong bộ sưu tập có nhiều hiện vật độc bản, thể hiện uy quyền của các vua quan triều Nguyễn như bút ngọc, phiến ngọc, thẻ bài. Ngoài ra, còn có những vật quý giá để trang trí cung đình như lư hương bằng ngọc, bình phong chữ vàng đế ngọc.
Kho báu triều Nguyễn: Hơn 120 bảo vật lưu giữ tại Dinh 3 Đà Lạt
Một trong những hiện vật hiếm hoi có thể xác định được niên đại là chiếc bút ngọc chế tác từ đá ngọc màu trắng. Trên thân bút khắc dòng chữ "Ngự diên văn bảo" và "Tự Đức nguyên niên tạo", tức là đồ dùng của vua tại văn phòng, chế tác năm đầu tiên đời vua Tự Đức, 1847.
Một hiện vật khác đáng chú ý là chiếc chậu bằng ngọc nguyên khối, thành chậu bịt vàng, gắn cả trăm hạt ngọc. Chiếc chậu này được chế tác vào thế kỷ 19, dùng để vua rửa tay khi cử hành các đại lễ trong triều đình.
Những bảo vật triều Nguyễn tại Dinh 3 là di sản vô giá của dân tộc, ghi dấu một giai đoạn lịch sử đầy thăng trầm. Bộ sưu tập này không chỉ mang giá trị vật chất mà còn là minh chứng cho sự khéo léo, tài hoa của các nghệ nhân Việt Nam xưa.