Dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (TAND) sửa đổi đang vấp phải nhiều ý kiến trái chiều về quy định bắt buộc xin phép trước khi ghi âm, ghi hình tại tòa. Theo các chuyên gia, quy định này vừa có mặt lợi vừa có mặt hại, cần cân nhắc kỹ trước khi ban hành.
Dự thảo Luật Tổ chức TAND sửa đổi đang trong quá trình lấy ý kiến đóng góp từ các cơ quan, tổ chức và người dân. Một trong những nội dung gây tranh cãi nhất trong dự thảo là quy định bắt buộc phải xin phép trước khi ghi âm, ghi hình các phiên tòa.
Theo ThS.LS Lê Trung Phát - Đoàn Luật sư TP.HCM, dự thảo luật hiện đang trình bày 2 phương án về quy định này. Phương án 1 quy định tất cả các trường hợp ghi âm, ghi hình tại tòa đều phải có sự chấp thuận của Thẩm phán chủ tọa phiên tòa. Trong khi đó, phương án 2 cho phép ghi âm, ghi hình tại tòa mà không cần xin phép trong một số trường hợp nhất định, chẳng hạn như phiên tòa xét xử hành chính hoặc phiên tòa xét xử vụ án dân sự có tài sản tranh chấp dưới 500 triệu đồng.
Phương án 1 được nhiều ý kiến ủng hộ với lý do đảm bảo tính nghiêm trang của phiên tòa, tránh trường hợp ghi âm, ghi hình có mục đích xấu. Tuy nhiên, phương án này cũng bị phản đối vì cho rằng sẽ hạn chế quyền tiếp cận thông tin của người dân và gây khó khăn cho công tác điều tra, truy tố của cơ quan chức năng.
Trong khi đó, phương án 2 được đánh giá là linh hoạt hơn, vừa đảm bảo quyền tiếp cận thông tin của người dân vừa hạn chế những hành vi ghi âm, ghi hình có mục đích xấu. Tuy nhiên, phương án này cũng có thể dẫn đến tình trạng lạm dụng hoặc tạo kẽ hở pháp lý.
Ngoài ra, còn nhiều vấn đề liên quan đến quy định ghi âm, ghi hình tại tòa cần được làm rõ như: ai có quyền xin phép ghi âm, ghi hình; thời điểm xin phép; nội dung ghi âm, ghi hình được phép; cách thức bảo quản và sử dụng bản ghi âm, ghi hình.
Theo ThS.LS Phát, việc ban hành quy định về ghi âm, ghi hình tại tòa là cần thiết để đảm bảo công khai, minh bạch và giám sát của người dân đối với hoạt động tư pháp. Tuy nhiên, cần phải cân nhắc kỹ lưỡng giữa quyền tiếp cận thông tin của người dân và quyền được bảo vệ danh dự, nhân phẩm của những người tham gia tố tụng.
Để có một quy định hợp lý, ThS.LS Phát đề xuất nên kết hợp cả hai phương án. Theo đó, ghi âm, ghi hình tại tòa sẽ được phép trong hầu hết các trường hợp nhưng vẫn phải xin phép Thẩm phán chủ tọa phiên tòa để đảm bảo tính nghiêm trang và mục đích chính đáng của việc ghi âm, ghi hình.
Quy định này cần được nghiên cứu kỹ lưỡng, cân nhắc đầy đủ các yếu tố liên quan và lấy ý kiến rộng rãi của các bên liên quan trước khi đưa vào áp dụng chính thức. Chỉ khi có một quy định rõ ràng, chặt chẽ và hợp lý, người dân mới có thể thực hiện quyền giám sát hoạt động tư pháp một cách hiệu quả và đúng pháp luật.