Nạn thiếu hụt cán bộ công đoàn: Thách thức trong bảo vệ quyền lợi người lao động

Trong bối cảnh lực lượng lao động ngày càng gia tăng, việc thiếu hụt đáng kể biên chế công đoàn đang trở thành một vấn đề cấp bách, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng bảo vệ quyền lợi của người lao động. Bài viết này sẽ phân tích thực trạng, nguyên nhân và giải pháp cho tình trạng này.

Nạn thiếu hụt cán bộ công đoàn: Thách thức trong bảo vệ quyền lợi người lao động

Theo số liệu thống kê, tính đến tháng 3 năm 2023, các tỉnh, thành phố chỉ cấp chưa đến 5.119 biên chế công đoàn địa phương, tương đương với một phần ba số lượng biên chế của các tổ chức chính trị - xã hội khác. Sự chênh lệch này đã tạo ra một khoảng cách lớn trong công tác chăm sóc và bảo vệ quyền lợi người lao động.

Tình trạng thiếu hụt cán bộ công đoàn đặc biệt trầm trọng tại các thành phố công nghiệp như Tân Uyên (Bình Dương). Với gần 96.000 đoàn viên và 554 công đoàn cơ sở, thành phố này chỉ có vỏn vẹn 4 cán bộ công đoàn, cho thấy sự mất cân đối nghiêm trọng giữa nhu cầu và nguồn lực.

Nguyên nhân của tình trạng này xuất phát từ cơ chế cấp biên chế cho tổ chức công đoàn địa phương của các cấp ủy địa phương. Sự phân bổ không đồng đều này đã dẫn đến sự chênh lệch về biên chế giữa các cấp công đoàn khác nhau.

Bên cạnh đó, còn có sự thiếu đồng bộ giữa công tác cán bộ với nguồn tài chính. Các cấp ủy cấp biên chế nhưng công đoàn lại phải chịu trách nhiệm trả lương cho cán bộ, dẫn đến khó khăn trong cân đối ngân sách.

Một vấn đề nan giải khác là sự thiếu cân đối trong việc điều tiết cán bộ công đoàn giữa các địa phương. Không có cơ chế điều tiết từ nơi thừa sang nơi thiếu, khiến một số địa phương thiếu hụt nghiêm trọng trong khi một số khác lại thừa cán bộ.

Không chỉ thiếu về số lượng, chất lượng đội ngũ cán bộ công đoàn cũng là một vấn đề đáng quan ngại. Phần lớn cán bộ công đoàn cơ sở hiện nay hoạt động kiêm nhiệm, chịu sự chi phối từ chủ doanh nghiệp. Điều này hạn chế tiếng nói độc lập và năng lực đấu tranh bảo vệ quyền lợi người lao động.

Nhằm giải quyết những vấn đề trên, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã đề xuất các giải pháp cụ thể. Theo đó, tại các doanh nghiệp có từ 1.000 lao động trở lên, cần bố trí cán bộ công đoàn chuyên trách do tổ chức công đoàn trả lương.

Cán bộ công đoàn chuyên trách sẽ được tuyển dụng theo hợp đồng lao động để thuận tiện trong việc quản lý và trả lương. Họ sẽ được hưởng mặt bằng tiền lương tương đương với cán bộ trong doanh nghiệp, đảm bảo tiếng nói độc lập và mạnh mẽ trong đại diện, bảo vệ quyền lợi người lao động.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật Công đoàn (sửa đổi) cũng đề xuất cho phép Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam quyết định số lượng cán bộ chuyên trách làm việc theo hợp đồng lao động trong các cơ quan chuyên trách của công đoàn và công đoàn cơ sở.

Việc bảo đảm số lượng và chất lượng cán bộ công đoàn là một nhiệm vụ cấp thiết trong bối cảnh lực lượng lao động ngày càng đông đảo. Chỉ khi giải quyết được vấn đề này, quyền lợi và lợi ích hợp pháp của người lao động mới được bảo vệ một cách đầy đủ và hiệu quả.