Trải nghiệm thời thơ ấu dưới bóng cuộc nội chiến dai dẳng đã định hình con người của Ardem Patapoutian, người đoạt giải Nobel Y sinh, thúc đẩy sự kiên cường và cam kết của ông đối với nghiên cứu khoa học.
Sinh năm 1967, giữa thời kỳ hỗn loạn của cuộc Nội chiến Lebanon, Ardem Patapoutian lớn lên trong một gia đình ở Beirut, ẩn mình trong những hầm trú ẩn và tìm kiếm niềm an ủi giữa những giây phút thanh thản hiếm hoi bên bờ biển.
Trải nghiệm tuổi thơ đầy biến động này đã hun đúc nên tính kiên cường trong con người Patapoutian. "Khi tôi 8 tuổi, cuộc chiến bắt đầu. Thật không may, phần lớn tuổi thơ của tôi đã bị ám ảnh bởi trải nghiệm đó," ông nhớ lại.
Tuy nhiên, giữa sự hỗn loạn, Patapoutian vẫn tìm thấy niềm an ủi ở những hầm trú ẩn của tuổi thơ, xây dựng tình bạn và tận hưởng niềm vui trên sân bóng rổ và bàn bóng bàn, bất chấp vóc dáng nhỏ bé. Vẻ đẹp của biển Địa Trung Hải và những ngọn núi quanh Beirut mang đến những khoảnh khắc yên bình hiếm hoi giữa sự hỗn loạn của xung đột.
Một sự kiện đã thôi thúc ông rời khỏi quê hương: một buổi sáng, Patapoutian bị một nhóm "dân quân vũ trang" bắt giữ trong vài giờ. "Khi về đến nhà, tôi tự nhủ: 'Thế là xong. Tôi sẽ ra khỏi đây'," ông nhớ lại.
Để theo đuổi sự an toàn và cơ hội học tập, Patapoutian đã mạo hiểm cùng anh trai chạy sang Mỹ. Ở tuổi 18, ông làm nhiều công việc khác nhau, từ giao pizza đến viết bài hàng tuần để trang trải chi phí sinh hoạt và học phí tại UCLA. "Tôi đến đây với rất ít tiền và gần như không thể nói được ngôn ngữ ở đây," ông chia sẻ.
Cơ hội làm việc trong phòng thí nghiệm của một giáo sư tại trường đã định hình lại cuộc đời Patapoutian. "Tôi làm việc trong một phòng thí nghiệm và bắt đầu yêu thích nghiên cứu. Kể từ đó, nghiên cứu là cuộc sống và cũng là niềm vui của tôi," ông nói.
Patapoutian theo đuổi nền giáo dục đại học tại Caltech, nghiên cứu chuyên sâu về sự phức tạp của sinh học phân tử và đặt ra sứ mệnh xác định lại sự hiểu biết của con người về nhận thức giác quan. Ông trở thành nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại UCSF, nghiên cứu về các kênh TRP và các cơ chế phân tử của nhận thức giác quan.
Những khám phá tiên phong của Patapoutian đã mang đến hy vọng về các phương pháp điều trị mới cho các rối loạn cảm giác và chứng đau mãn tính. Ông được vinh danh giải Nobel Y sinh năm 2021 cùng với David Julius vì những phát hiện quan trọng liên quan đến cơ chế thụ cảm nhiệt độ và xúc giác.
Tin vui nhân đôi khi chính người cha 94 tuổi của Patapoutian đã báo tin ông đoạt giải Nobel. "Tôi đã tắt tiếng iPhone để có thể ngủ như mọi đêm, vì vậy tôi đã bỏ lỡ một loạt cuộc gọi từ Stockholm," Patapoutian kể lại. "Bố tôi đã gọi cho tôi và cho tôi biết, đó đã trở thành một khoảnh khắc rất đặc biệt."
Những phát hiện của Patapoutian đã làm sáng tỏ bản chất của hệ thần kinh con người, giúp điều trị các chứng bệnh từ đau mãn tính đến rối loạn sức khỏe tâm thần. "Những khám phá của hai nhà khoa học đã mở khóa một trong những bí mật của tự nhiên bằng cách giải thích cơ sở phân tử để cảm nhận nhiệt, lực lạnh và lực cơ học, vốn là nền tảng cho khả năng cảm nhận, giải thích và tương tác với môi trường bên trong và bên ngoài của chúng ta," Hội đồng Nobel tại Viện Karolinska tuyên bố.
Bước đột phá này đã cách mạng hóa "sự hiểu biết của con người về cách hệ thần kinh cảm nhận và diễn giải môi trường của chúng ta". Những câu hỏi cơ bản như làm thế nào nhiệt độ và các kích thích cơ học được chuyển đổi thành xung điện trong hệ thần kinh đã có lời giải thích.
Cuộc đời của Ardem Patapoutian là một câu chuyện về sự kiên cường, quyết tâm và niềm đam mê khoa học không bao giờ lay chuyển. Từ những hầm trú ẩn thời thơ ấu, đến những phòng thí nghiệm nghiên cứu, ông đã khắc sâu tên mình vào lịch sử như một trong những nhà khoa học lỗi lạc nhất của thời đại chúng ta.