Nửa thế kỷ Việt Nam chinh phục đấu trường Olympic Toán quốc tế: Thành tựu rực rỡ và những trăn trở về tương lai

Ngày 10/8, Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán phối hợp cùng Hội Toán học Việt Nam tổ chức chuỗi hoạt động kỷ niệm 50 năm Việt Nam tham dự kỳ thi Olympic Toán học quốc tế (1974 - 2024). Sự kiện này không chỉ là dịp tổng kết, đánh giá thành tựu trong quá khứ mà còn đặt ra những trăn trở về hướng phát triển trong tương lai.

Nửa thế kỷ Việt Nam chinh phục đấu trường Olympic Toán quốc tế: Thành tựu rực rỡ và những trăn trở về tương lai

Việt Nam đã có hành trình 50 năm tham dự kỳ thi Olympic Toán học quốc tế (IMO), với 48 lần cử đội tham gia và đạt được 271 huy chương, trong đó có 69 Huy chương Vàng. Tỷ lệ học sinh đạt huy chương lên tới 94%, một con số vô cùng ấn tượng. Trong suốt lịch sử này, 10 học sinh xuất sắc đã đạt số điểm tuyệt đối, 10 học sinh khác vinh dự nhận được 2 Huy chương Vàng.

Nửa thế kỷ Việt Nam chinh phục đấu trường Olympic Toán quốc tế: Thành tựu rực rỡ và những trăn trở về tương lai

Đánh giá về thành tích của đội tuyển Việt Nam, GS Lê Anh Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, cho biết từ năm 2013 đến 2024, Việt Nam liên tục nằm trong top 10 đội tuyển mạnh nhất thế giới. Riêng năm 2017, đội Việt Nam đã đạt được thành tích tốt nhất từ trước đến nay, xếp hạng thứ ba thế giới với 4 Huy chương Vàng, 1 Huy chương Bạc và 1 Huy chương Đồng.

Tuy nhiên, GS Vinh cũng chỉ ra rằng muốn cạnh tranh với những đội tuyển top đầu thế giới như Trung Quốc, Mỹ, Hàn Quốc và Nga, Việt Nam cần tham khảo quy trình chọn đội tuyển của họ. Trong khi Việt Nam chỉ trải qua 3 vòng tuyển chọn thì các quốc gia này có quy trình vô cùng phức tạp và tốn nhiều thời gian, trải qua nhiều vòng và nhiều cấp độ khác nhau.

Nửa thế kỷ Việt Nam chinh phục đấu trường Olympic Toán quốc tế: Thành tựu rực rỡ và những trăn trở về tương lai

Một trong những trăn trở được đặt ra tại sự kiện kỷ niệm là làm sao để phong trào học Toán được bền vững và sâu rộng hơn. GS Ngô Bảo Châu, Giám đốc khoa học Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán, nhấn mạnh rằng trong thời đại bùng nổ thông tin và trí tuệ nhân tạo như hiện nay, chúng ta cần tránh nhồi nhét kiến thức mới mà cần trở về với nền tảng cơ bản, với những nguyên tắc lập luận và tư duy căn bản.

GS Châu cũng đề cập đến sự đầu tư cho học sinh giỏi Toán, cho rằng đây là sự đầu tư xứng đáng cho tương lai đất nước. Mặc dù một số người có thể đặt câu hỏi về việc sử dụng ngân sách dành cho một nhóm nhỏ học sinh, nhưng GS Châu tin rằng những em học sinh giỏi này sẽ là tương lai của khoa học công nghệ trong vòng 20 năm tới.

Nửa thế kỷ Việt Nam chinh phục đấu trường Olympic Toán quốc tế: Thành tựu rực rỡ và những trăn trở về tương lai

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, ông Hoàng Minh Sơn, cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc vun đắp từ gốc rễ để phát triển khoa học công nghệ. Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra rằng tỷ lệ học sinh các trường chuyên chọn các ngành liên quan đến STEM ở bậc đại học chỉ khoảng 25,6%, thấp hơn tỷ lệ trung bình toàn quốc là 31%. Ông cho rằng đây là một điểm đáng lưu ý và cần suy nghĩ.

Bên cạnh những thành tựu và trăn trở, sự kiện kỷ niệm 50 năm Việt Nam tham dự IMO còn là cơ hội gặp gỡ, hội ngộ của các thế hệ thầy trò, đồng nghiệp tham gia các kỳ thi IMO. Họ cùng nhau chia sẻ những kỷ niệm, những kinh nghiệm và truyền cảm hứng cho lớp trẻ tiếp tục theo đuổi con đường chinh phục những đỉnh cao Toán học.

50 năm là một hành trình dài với nhiều thử thách và thành công. Những thành tựu rực rỡ của đội tuyển Việt Nam tại IMO là niềm tự hào của dân tộc, nhưng cũng là động lực để chúng ta tiếp tục nỗ lực, đầu tư và phát triển nền Toán học Việt Nam, hướng đến những thành công mới trong tương lai.