Phun nước, khí từ giếng khoan ở Gia Lai: Hiện tượng kỳ thú liên quan đến núi lửa

Một giếng khoan tại Gia Lai bất ngờ phun nước và khí cao hàng chục mét, thu hút sự chú ý của các chuyên gia và người dân. Hiện tượng này được cho là có liên quan đến các túi khí hình thành hàng triệu năm trước trong quá trình phun trào của núi lửa.

Phun nước, khí từ giếng khoan ở Gia Lai: Hiện tượng kỳ thú liên quan đến núi lửa

Theo các chuyên gia, túi khí hình thành từ hàng triệu năm trước trong quá trình phun trào của núi lửa. Khi dung nham của đá bazan (loại đá phổ biến ở Tây Nguyên) nguội đi, nó tạo ra những lỗ hổng chứa khí và nước. Những lỗ hổng này tồn tại qua thời gian và trải qua các quá trình kiến tạo địa chất, bao gồm đứt gãy, phong hóa và các hiện tượng vật lý, hóa học khác.

Phun nước, khí từ giếng khoan ở Gia Lai: Hiện tượng kỳ thú liên quan đến núi lửa

Quá trình này tạo ra các khe nứt thứ sinh, liên kết các lỗ hổng với nhau. Khi mũi khoan xuyên qua, hệ thống lỗ hổng chứa khí và nước này tạo ra lực đẩy, khiến nước và khí phun trào lên mặt đất theo đường mũi khoan.

Động đất lớn độ 5 xảy ra tại Kon Tum hai ngày trước khi giếng nước phun trào được cho là nguyên nhân tạo ra các khe nứt thứ sinh, kết nối các lỗ hổng nước và khí với nhau. Khi mũi khoan chạm đến khu vực này, nó đã giải phóng lực đẩy, khiến nước và khí phun trào lên.

Theo các cơ quan chức năng, khí phun ra từ giếng khoan có chứa thành phần carbon cao, bao gồm mùi hơi đất đèn (CaC2) và khí carbon đioxit (CO2). Các khí này được "nhốt" trong lòng đất dưới dạng túi khí chứa một lượng nước nhất định. Khi mũi khoan chạm đến, hỗn hợp túi khí và nước này giải phóng áp suất cao, dẫn đến hiện tượng phun trào.

Lượng CO2 phát sinh còn có thể tích tụ qua quá trình phân hủy của vi sinh vật trong đất, chứa nhiều mùn hữu cơ ở các vùng có hoạt động nông nghiệp và nhiều cây cối.

Hiện tượng phun nước có thể tạo ra độ rỗng trong đất, gây nguy cơ sụt lún. Tuy nhiên, nguy cơ này phụ thuộc vào mức độ thoát túi khí. Đá bazan ở Tây Nguyên có cốt đất liên kết cứng, không như đất bở rời, nên nguy cơ sạt lở không cao.

Ngoài ra, sự biến dạng kết cấu trong lòng đất sau quá trình phun trào cũng không đáng kể để gây ra sụt lún. Tuy nhiên, cần có những khảo sát, thực nghiệm đánh giá cụ thể hơn để xác định chính xác nhất.

PGS Nhân cảnh báo hoạt động khoan giếng dày đặc có thể làm hạ mực nước ngầm, tạo ra những lỗ rỗng trong đất và tăng nguy cơ sụt lún. Người dân cần có phương án khai thác nước ngầm hiệu quả, hài hòa với thiên nhiên.

Nếu lượng khí và nước trong đất nhiều, quá trình phun nước có thể diễn ra trong thời gian dài. Cần có phương pháp xử lý thích hợp như tận dụng nguồn khí và nước này cho các hoạt động sản xuất nông nghiệp hoặc lấp lại giếng.