Phương án thứ 3 cho phép rút Bảo hiểm xã hội một lần

Trước hai phương án rút Bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần đang được cơ quan soạn thảo trình Quốc hội, một chuyên gia đưa ra phương án thứ 3 nhằm cân bằng giữa chính sách an sinh và nhu cầu của người lao động.

Phương án thứ 3 cho phép rút Bảo hiểm xã hội một lần

Theo BHXH Việt Nam, từ đầu năm 2023 đến nay, số lượng người rút BHXH một lần đã tăng đột biến với gần 595.000 người, tương ứng tăng 3,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, 78% người rút tiền có độ tuổi từ 20 đến dưới 40, và 98% rời hệ thống an sinh sau 1 năm nghỉ việc.

Nguyên nhân chính của tình trạng này được cho là do khó khăn về kinh tế, đặc biệt là đối với lao động trong các doanh nghiệp FDI. Mặc dù hiểu được tầm quan trọng của chính sách an sinh và mong muốn có lương hưu, nhiều người lao động terpaksa chọn phương án rút BHXH một lần.

Dự kiến trong tháng 6 này, Quốc hội sẽ thông qua dự thảo Luật BHXH (sửa đổi). Trong đó, cơ quan soạn thảo đưa ra hai phương án để giải quyết vấn đề rút BHXH một lần.

Phương án một cho phép người lao động tham gia BHXH trước ngày 1/7/2025 và đóng chưa đủ 20 năm được rút một lần nếu không đóng BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện trong 12 tháng.

Phương án hai quy định lao động đóng BHXH chưa đủ 20 năm và không đóng BHXH trong 12 tháng sẽ được giải quyết tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào Quỹ Hưu trí tử tuất. Phần còn lại được bảo lưu để hưởng chế độ khi quay lại hệ thống an sinh.

Một chuyên gia trong lĩnh vực lao động tiền lương cho rằng bên cạnh hai phương án trên, có thể cân nhắc phương án thứ ba nhằm cân bằng giữa chính sách an sinh và nhu cầu của người lao động.

Cụ thể, phương án này đề xuất cho phép người lao động rút một lần toàn bộ phần do mình đóng, nhưng phần tiền do cơ quan, doanh nghiệp đóng sẽ được giữ lại.

Phần tiền của doanh nghiệp đóng được bảo lưu tại BHXH này sẽ tạo cơ sở để xây dựng chế độ hưu trí xã hội đa tầng trong tương lai. Nếu người lao động không đủ điều kiện nghỉ hưu, BHXH sẽ chi trả trợ cấp hằng tháng như một hình thức trợ cấp xã hội.

Bên cạnh chính sách giữ lại phần tiền của doanh nghiệp, nhà nước cần xây dựng chính sách hỗ trợ người lao động trong những lúc mất việc làm. Đồng thời, cần quy định rõ cách chi trả của BHXH sau khi người lao động đã rút phần tiền của mình.

Nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội, ông Bùi Sỹ Lợi, cho rằng phương án để người lao động rút 50% BHXH một lần là phù hợp, vì nó vẫn giữ chân người lao động ở lại hệ thống BHXH và hướng đến hưởng lương hưu hoặc trợ cấp hằng tháng khi về già.

Tuy nhiên, ông cũng đề xuất nên lấy thêm ý kiến về vấn đề này sau khi cải cách tiền lương để có phương án phù hợp và đưa vào Luật BHXH (sửa đổi).

Việc rút BHXH một lần đang trở thành vấn đề lớn, ảnh hưởng đến chính sách an sinh xã hội và quyền lợi của người lao động khi về già. Các phương án đang được đưa ra cân nhắc hướng đến giải quyết nhu cầu của người lao động trong ngắn hạn nhưng vẫn đảm bảo tính bền vững của hệ thống BHXH trong dài hạn.