Quyền từ chối công việc của người lao động: Khi nào được phép nói không?

Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh, người lao động thường gặp phải áp lực phải chấp nhận những công việc không phù hợp hoặc thậm chí nguy hiểm. Tuy nhiên, Bộ luật Lao động và các quy định liên quan trao cho người lao động quyền từ chối một số công việc nhất định. Dưới đây là những trường hợp mà người lao động có quyền từ chối:

Quyền từ chối công việc của người lao động: Khi nào được phép nói không?

Bảo vệ tính mạng và sức khỏe của người lao động là ưu tiên hàng đầu. Người lao động có quyền từ chối làm việc nếu họ tin rằng công việc được phân công có thể gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng hoặc sức khỏe. Quyền này được quy định tại Điểm d Khoản 1 Điều 5 Bộ luật Lao động năm 2019 và Điểm đ Khoản 1 Điều 6 Luật An toàn vệ sinh lao động.

Khi người sử dụng lao động điều chuyển người lao động sang làm công việc khác so với hợp đồng đã ký, người lao động có quyền từ chối. Điều này được quy định tại Điều 29 Bộ luật Lao động năm 2019. Người sử dụng lao động chỉ được phép chuyển người lao động tạm thời khi gặp khó khăn đột xuất hoặc nhu cầu sản xuất, kinh doanh. Thời gian điều chuyển tạm thời không được quá 60 ngày làm việc cộng dồn trong 1 năm. Nếu quá thời gian này, người sử dụng lao động phải có sự đồng ý bằng văn bản của người lao động.

Theo Bộ luật Lao động năm 2019, người sử dụng lao động chỉ được phép sắp xếp người lao động làm thêm giờ khi thỏa mãn ba điều kiện: được sự đồng ý của người lao động, số giờ làm thêm không vượt quá giới hạn quy định và bảo đảm sức khỏe của người lao động. Như vậy, người lao động có quyền từ chối làm thêm giờ nếu không đồng ý hoặc nếu số giờ làm thêm vượt quá giới hạn.

Ngoài những trường hợp nêu trên, người lao động còn có thể từ chối công việc trong các trường hợp khác, chẳng hạn như khi công việc vi phạm pháp luật hoặc trái với đạo đức xã hội. Tuy nhiên, người lao động cần cân nhắc kỹ trước khi quyết định từ chối để tránh rủi ro bị kỷ luật hoặc mất việc làm.

Nếu người lao động bị ép buộc phải làm công việc mà họ có quyền từ chối, họ có thể khiếu nại đến các cơ quan có thẩm quyền như tổ chức công đoàn, cơ quan thanh tra lao động hoặc tòa án. Tuy nhiên, việc khiếu nại này cần dựa trên bằng chứng cụ thể và tuân thủ các quy định của pháp luật.

Người lao động cần hiểu rõ quyền lợi của mình để bảo vệ sức khỏe, tính mạng và các quyền lợi chính đáng khác trong quá trình làm việc. Khi quyền lợi bị xâm phạm, người lao động nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng hoặc các tổ chức đại diện như công đoàn.