Rùa hộp trán vàng miền Nam: Loài bò sát quý hiếm với khả năng tự vệ đặc biệt

Phú Yên vừa ghi nhận sự hiện diện của loài rùa hộp trán vàng miền Nam cực kỳ quý hiếm. Với đặc điểm độc đáo có thể tự biến thành "chiếc hộp kín" hoàn toàn, loài rùa này đang được các nhà khoa học đặc biệt quan tâm để bảo tồn và phát triển.

Rùa hộp trán vàng miền Nam: Loài bò sát quý hiếm với khả năng tự vệ đặc biệt

Trong chuyến khảo sát khu vực Đèo Cả - Hòn Vọng Phu, tỉnh Phú Yên, các nhà nghiên cứu Việt Nam và Nga đã phát hiện ra sự hiện diện của loài rùa hộp trán vàng miền Nam (Cuora picturata), còn được gọi là rùa hộp Việt Nam. Đây là loài rùa thuộc họ rùa đầm (Geoemydidae), đặc hữu của một số tỉnh miền Trung gồm Phú Yên, Khánh Hòa, Bình Định và Đắk Lắk.

Rùa hộp trán vàng miền Nam: Loài bò sát quý hiếm với khả năng tự vệ đặc biệt

Điểm khác biệt nổi bật của loài rùa này so với các loài rùa thông thường là khả năng khép kín hoàn toàn yếm với mai. Không có khuyết ở phía sau các tấm yếm màu vàng nhạt, có đốm đen lớn. Đầu hơi thon nhọn ở phía trước, mũi ngắn, đầu màu vàng nhạt hoặc nâu đỏ, có các đốm nhỏ sẫm màu.

Các loài rùa thông thường chỉ có thể rụt đầu và chân vào mai, vẫn để "hở da thịt" bên ngoài. Nhưng rùa hộp trán vàng miền Nam có điểm khá độc đáo, chúng có thể biến mình thành một chiếc hộp kín hoàn toàn bằng cách rụt đầu, chân vào trong và "đậy nắp" lại. Điều này khiến chúng trở nên bất khả xâm phạm vì không để hở bất kỳ một phần cơ thể nào.

"Chiếc "nắp hộp" của chúng chính là hai mảnh mai (phần trên) và yếm (phần dưới) có thể cử động, đây là đặc trưng của các loài rùa hộp mà các loài rùa khác không có.

Theo Hiệp hội Bảo tồn động vật hoang dã Việt Nam (WCS Việt Nam), Đông Nam Á là khu vực có các loài rùa cạn và rùa nước ngọt đa dạng nhất thế giới, với hơn 90 loài, chiếm hơn 25% tổng số các loài rùa cạn và rùa nước ngọt đã biết. Trong đó, Việt Nam là nơi sinh sống của 25 loài rùa cạn và rùa nước ngọt bao gồm hai loài đặc hữu, rùa hộp trán vàng miền Nam (Cuora picturata) và rùa Trung Bộ (Mauremys annamensis).

Hiện rùa hộp trán vàng miền Nam xếp ở cấp độ cực kỳ nguy cấp, theo Danh lục đỏ của Liên minh Quốc tế Bảo tồn thiên nhiên và tài nguyên thiên nhiên (IUCN). Ngoài tự nhiên ước tính có khoảng 3.000 - 10.000 cá thể. Tại Việt Nam, số lượng các loài rùa hộp trán vàng đang bị giảm sút nhanh chóng do mất môi trường sống và nạn săn bắt.

Để bảo tồn và phát triển loài rùa hộp trán vàng miền Nam đặc biệt quý hiếm này, các chuyên gia từ Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga cho rằng cần thực hiện các biện pháp đồng bộ như bảo vệ môi trường sống, giáo dục nâng cao nhận thức của người dân về tầm quan trọng của việc không săn bắt và buôn bán động vật hoang dã.

Ngoài ra, cần tăng cường các hoạt động nghiên cứu và giám sát để đánh giá tình trạng quần thể, xác định các mối đe dọa và đề xuất các giải pháp bảo tồn phù hợp.

Việc phát hiện ra loài rùa hộp trán vàng miền Nam tại Phú Yên không chỉ bổ sung thêm thông tin về sự đa dạng sinh học của khu vực mà còn là cơ sở để các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu và bảo tồn loài quý hiếm này.

Những nỗ lực bảo vệ và phát triển loài rùa hộp trán vàng miền Nam sẽ góp phần duy trì sự cân bằng sinh thái, bảo tồn di sản tự nhiên quý giá của Phú Yên và Việt Nam, đồng thời giáo dục nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo tồn động vật hoang dã.