Sạt lở đất và nguy cơ thiên tai: Từ dự báo khó khăn đến nỗi lo tại Hà Giang

Dù hệ thống quan trắc hiện đại, dự báo chính xác thời gian và địa điểm cụ thể xảy ra sạt lở đất vẫn là một thách thức. Hà Giang, một tỉnh miền núi phía Bắc, nổi lên như "điểm nóng" về sạt lở đất do địa hình đặc thù và những trận mưa lớn kéo dài.

Sạt lở đất và nguy cơ thiên tai: Từ dự báo khó khăn đến nỗi lo tại Hà Giang

Hệ thống quan trắc tự động với hơn 2.000 trạm gần như thời gian thực đã được triển khai trên cả nước, tuy nhiên, khả năng dự báo chính xác thời gian và địa điểm cụ thể xảy ra sạt lở đất vẫn là một bài toán khó.

Hà Giang nằm ở vùng núi phía Bắc, là tâm điểm của các đợt mưa lớn kéo dài từ tháng 6. Địa hình đặc biệt của tỉnh, là điểm hội tụ của các luồng gió, khiến lượng mưa trung bình năm rất cao, tạo điều kiện cho sạt lở đất xảy ra.

Mưa lớn liên tục trong thời gian dài là nguyên nhân chính dẫn đến sạt lở đất. Địa chất phức tạp của Hà Giang, với các tuyến đường chạy quanh co trên sườn núi cao, đất đá bị phong hóa và tơi xốp, càng làm tăng nguy cơ sạt lở khi mưa đổ.

Mưa lớn kéo dài khiến đất đá ở Hà Giang đã đạt trạng thái bão hòa hoặc gần bão hòa, chỉ cần một kích hoạt nhỏ cũng có thể gây ra sạt lở đất nghiêm trọng. Các tỉnh lân cận như Cao Bằng, Lào Cai, Điện Biên, Lai Châu và Yên Bái cũng đang trong tình trạng tương tự, cần hết sức cảnh giác.

Dù đã có nhiều nỗ lực hiện đại hóa hệ thống quan trắc khí tượng thủy văn, song việc dự báo chính xác thời điểm và địa điểm xảy ra sạt lở vẫn gặp nhiều khó khăn. Một số loại hình thiên tai như mưa lớn cục bộ trong phạm vi hẹp, thời gian ngắn vẫn nằm ngoài khả năng dự báo của công nghệ hiện đại.

Các chuyên gia đang xúc tiến xây dựng "Bản đồ sạt lở" cho 37 tỉnh trung du và miền núi, trong đó có Hà Giang. Đây là cơ sở khoa học quan trọng để chính quyền triển khai các biện pháp di dân, cấp phép xây dựng đảm bảo an toàn.

Hai hệ thống cảnh báo mưa dông trực tuyến và cảnh báo lũ quét sạt lở đất trực tuyến do Tổng cục Khí tượng Thủy văn Quốc gia vận hành đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin thời gian thực về các nguy cơ thiên tai.

Người dân, đặc biệt là những người sống ở khu vực vùng núi, cần nâng cao nhận thức về nguy cơ sạt lở đất. Thường xuyên theo dõi dự báo thời tiết, nắm bắt thông tin từ hệ thống cảnh báo và thực hành các biện pháp phòng tránh khi có cảnh báo.

Sạt lở đất là loại hình thiên tai nguy hiểm, khó dự báo, nhưng có thể giảm thiểu thiệt hại nếu chúng ta chủ động triển khai các biện pháp phòng ngừa và ứng phó kịp thời. Hiểu rõ nguy cơ, nâng cao nhận thức và hợp tác chặt chẽ với các cơ quan chức năng sẽ giúp chúng ta giảm thiểu rủi ro và đảm bảo an toàn trước sự khắc nghiệt của thiên nhiên.