Tệ nạn "treo" bảo hiểm vì trùng thông tin: Người lao động chịu thiệt

Việc mượn hoặc cho mượn hồ sơ cá nhân để ký kết hợp đồng lao động dẫn đến tình trạng trùng thông tin bảo hiểm, gây ra nhiều hệ lụy cho người lao động, đặc biệt là khi họ muốn hưởng chế độ một lần. Các cơ quan chức năng đang nỗ lực giải quyết vấn đề, tuy nhiên vẫn còn nhiều trường hợp khó khăn chưa có hướng xử lý cụ thể.

Tệ nạn "treo" bảo hiểm vì trùng thông tin: Người lao động chịu thiệt

Trong những năm gần đây, tình trạng người lao động mượn hoặc cho mượn hồ sơ cá nhân để ký kết hợp đồng lao động diễn ra khá phổ biến, chủ yếu do nhu cầu tìm việc làm và thiếu hiểu biết về pháp luật bảo hiểm xã hội (BHXH).

Việc mượn hồ sơ thường rơi vào các trường hợp người lao động chưa đủ tuổi hoặc đã quá tuổi quy định của doanh nghiệp tuyển dụng, hoặc liên quan đến bằng cấp nghề nghiệp mà họ không sở hữu. Đây là hành vi vi phạm pháp luật, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng.

Tệ nạn "treo" bảo hiểm vì trùng thông tin: Người lao động chịu thiệt

Hệ lụy đầu tiên của việc trùng thông tin bảo hiểm là người lao động không thể hưởng các chế độ BHXH một lần hoặc chế độ hưởng lương hưu khi đến tuổi nghỉ hưu. Chị N.T.N., một công nhân tại Nghệ An, đang gặp khó khăn trong việc hưởng bảo hiểm một lần vì sổ bảo hiểm của chị bị "treo" do trùng thông tin.

Ngoài ra, người lao động mượn hoặc cho mượn hồ sơ còn có thể bị ảnh hưởng đến quá trình hưởng các chế độ phúc lợi xã hội khác như trợ cấp mất việc làm, hỗ trợ việc làm, đào tạo nghề...

Tệ nạn "treo" bảo hiểm vì trùng thông tin: Người lao động chịu thiệt

Để giải quyết tình trạng trùng thông tin bảo hiểm do mượn hồ sơ, ngành BHXH đã triển khai nhiều biện pháp như:

* Tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật về BHXH cho người lao động và doanh nghiệp.

* Sử dụng phần mềm quản lý BHXH để phát hiện, ngăn chặn tình trạng trùng thông tin.

* Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, đặc biệt là đối với doanh nghiệp sử dụng thông tin giả để ký hợp đồng lao động.

Trong trường hợp thông tin bảo hiểm bị trùng, người lao động có thể khởi kiện ra tòa án để yêu cầu tuyên bố hợp đồng lao động vô hiệu. Theo Công văn 1767/LĐTBXH-BHXH ban hành ngày 22/5/2022 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, hợp đồng lao động ký kết bằng hồ sơ mượn là vô hiệu toàn bộ.

Quy trình khởi kiện ra tòa án bao gồm:

* Người lao động nộp đơn kiến nghị đến tòa án nhân dân có thẩm quyền.

* Trên cơ sở phán quyết của tòa án, cơ quan BHXH sẽ điều chỉnh thông tin nhân thân, cấp lại sổ bảo hiểm cho người lao động theo đúng quy định.

* Chỉ áp dụng được với các trường hợp doanh nghiệp nơi người lao động sử dụng thông tin giả vẫn đang hoạt động.

* Người lao động phải chịu chi phí thuê luật sư, ảnh hưởng đến quyền lợi của họ.

Để giải quyết triệt để tình trạng trùng thông tin bảo hiểm do mượn hồ sơ, BHXH địa phương đã kiến nghị báo cáo lên cấp trên, đồng thời đề nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành hướng dẫn cụ thể cho các trường hợp khó như:

* Doanh nghiệp sử dụng thông tin giả đã giải thể hoặc mất tích.

* Người lao động mượn hoặc cho mượn hồ sơ đã chết hoặc mất tích.

* Người lao động mượn hồ sơ khi chưa đủ tuổi lao động.

Hiện nay, BHXH Việt Nam đang tiếp tục nghiên cứu, tham mưu trình cấp có thẩm quyền ban hành văn bản hướng dẫn bổ sung để giải quyết triệt để tình trạng này, đảm bảo quyền lợi chính đáng của người lao động.