Khoa thi Thiên Ứng Chính Bình thứ 16 năm 1247 dưới thời vua Trần Thái Tông đã ghi dấu ấn đặc biệt trong lịch sử khoa bảng nước ta, với danh hiệu Tam khôi đều thuộc về những người trẻ tuổi xuất chúng. Bài viết sẽ khám phá những dấu ấn của khoa thi này, từ những cái tên để lại tiếng vang cho đến ý nghĩa lịch sử của nó.
Khoa thi Thiên Ứng Chính Bình thứ 16 được tổ chức vào năm 1247 dưới thời vua Trần Thái Tông. Đây là vị vua đầu tiên của triều đại nhà Trần trị vì đất nước. Theo sách "Lịch triều Hiến chương Loại chí", đây cũng là khoa thi đầu tiên trong lịch sử khoa bảng phong kiến Việt Nam xuất hiện danh hiệu Tam khôi, gồm trạng nguyên, bảng nhãn và thám hoa.
Người đỗ trạng nguyên trong khoa thi này là Nguyễn Hiền (1234-1256). Ông là trạng nguyên trẻ nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam. Tại khoa thi Thiên Ứng Chính Bình, ông đỗ trạng nguyên khi mới 13 tuổi, trở thành một truyền kỳ trong nền khoa bảng. Khi còn sống, trạng nguyên Nguyễn Hiền có nhiều đóng góp cho đất nước. Ông hiến kế giúp vua trị nước, đánh tan quân Chiêm Thành xâm lược, chỉ đạo dân chúng đắp đê quai vạc phát triển nông nghiệp, huấn luyện quân sĩ và mở rộng bang giao nước ngoài.
Cũng tại khoa thi Thiên Ứng Chính Bình, thần đồng Đặng Ma La đỗ thám hoa khi mới 14 tuổi. Ông là thám hoa đầu tiên của Việt Nam. Sinh ra tại xã Tụy Động, huyện Mỹ Lương, Đặng Ma La nổi tiếng thông minh từ nhỏ nhưng gia cảnh khó khăn khiến ông lên 6 tuổi mới được học chữ. Chỉ trong 8 năm, ông đã thành tài và đạt học vị cao. Ông từng giữ chức Thẩm hình viện rồi Đại học sĩ, sau đó được bổ nhiệm làm tướng võ, đóng góp công lớn trong kháng chiến chống quân Mông Nguyên lần thứ nhất.
Lê Văn Hưu (1230-1322) sinh tại làng Phủ Lý, Thanh Hóa. Trong khoa thi năm 1247, ông đỗ bảng nhãn khi mới 17 tuổi. Sau khi thi đỗ, Lê Văn Hưu được vua giữ trong cung làm môn khách, dạy dỗ hoàng tử Trần Quang Khải. Ông từng giữ chức Pháp quan, Thượng thư bộ Binh và Học sĩ Viện Hàn lâm. Ông cũng được giao trọng trách biên soạn bộ quốc sử, "Đại Việt sử ký toàn thư", một tác phẩm sử học đồ sộ và có giá trị cho đến ngày nay.
Khoa thi Thiên Ứng Chính Bình là minh chứng cho sự coi trọng nhân tài của triều Trần. Vua Trần Thái Tông đã tạo điều kiện cho những người trẻ tuổi, có thực tài được thể hiện và đóng góp cho đất nước. Khoa thi cũng đánh dấu sự khởi đầu của truyền thống khoa bảng Việt Nam, nơi tuyển chọn và đào tạo những nhân tài phục vụ cho đất nước. Những cái tên Nguyễn Hiền, Đặng Ma La và Lê Văn Hưu mãi mãi được ghi danh trong lịch sử khoa bảng Việt Nam như những tấm gương sáng về sự học hành và cống hiến.
Đăng ký VIP Member