Những khoản thu cuối cấp trong các trường học thời gian qua vẫn là đề tài gây tranh cãi. Các hiệu trưởng thường phủ nhận việc thu tiền phụ thu, viện dẫn lý do phụ huynh tự nguyện. Tuy nhiên, soi chiếu với những quy định của Nhà nước và tâm lý của phụ huynh, nhiều bất cập và giải pháp tâm lý được hé lộ đằng sau những khoản thu này.
Tiền Chống Trượt": Tự Nguyện hay Giải Pháp Tâm Lý?
Câu trả lời chung của các hiệu trưởng khi bị phản ánh về việc thu tiền cuối cấp là phủ nhận và khẳng định phụ huynh tự nguyện đóng góp. Đây là giải pháp đơn giản để xoa dịu dư luận và tránh trách nhiệm. Tuy nhiên, thực tế không phải lúc nào cũng như vậy.
Nhiều phụ huynh đồng thuận với các khoản thu vì mong muốn con em mình có một kỳ thi trọn vẹn và yên ổn. Họ lo lắng về những khó khăn, bất trắc có thể xảy ra trong quá trình thi cử. Tâm lý này kết hợp với tác động của đám đông khiến nhiều phụ huynh lúng túng khi đưa ra quyết định.
Các ban đại diện phụ huynh thường có sức ảnh hưởng nhất định trong những câu chuyện thu tiền. Họ đưa ra những lý do hợp lý và tạo hiệu ứng đám đông khiến nhiều phụ huynh khó từ chối. Đây là một dạng "bủa vây" về mặt tâm lý, khiến phụ huynh cảm thấy không thoải mái khi phản đối.
Tuy Nhà nước có quy định nghiêm cấm các khoản thu ngoài quy định, nhưng một số phụ huynh vẫn không nắm rõ. Sự mơ hồ này tạo cơ hội cho những khoản thu không chính thức nảy sinh.
Việc thu tiền để "bồi dưỡng, mời cơm" hội đồng thi được giải thích là để tri ân và đảm bảo sự an tâm cho phụ huynh. Tuy nhiên, thực tế các kỳ thi THPT Quốc gia đều được tổ chức nghiêm ngặt và bảo mật. Các giám thị coi thi có chế độ trả lương của Nhà nước, không cần sự bồi dưỡng thêm.
Nếu các khoản thu "mời cơm" hội đồng thi là tự nguyện, thì ban phụ huynh có mối quan hệ như thế nào với những người có trách nhiệm trong kỳ thi? Khó có khả năng các cá nhân này sẵn sàng giao thiệp với một nhóm đại diện vì tình cảm hoặc những lợi ích thông thường.
Dù được đưa ra bất kỳ lý do nào, việc tổ chức thu tiền do ban phụ huynh phát động đều không đúng về mặt lý và tình. Sẽ ảnh hưởng đến uy tín của các cơ sở giáo dục địa phương và cản trở sự phát triển của ngành giáo dục.
Thông tư 55/2011 của Bộ GD-ĐT nghiêm cấm các ban đại diện cha mẹ học sinh lợi dụng danh nghĩa để thu tiền ngoài quy định. Các khoản thu phải phục vụ trực tiếp cho hoạt động của ban.
Tiền lệ xấu cần được chấn chỉnh kịp thời để tránh tiếp diễn. Nếu duy trì những khoản thu vô lý, uy tín của ngành giáo dục sẽ bị hủy hoại và phụ huynh sẽ mất lòng tin vào nhà trường.
Những khoản thu cuối cấp trong các trường học không chỉ là vấn đề về tiền bạc mà còn liên quan đến tâm lý lo lắng của phụ huynh và sự vận động của ban đại diện cha mẹ học sinh. Để giải quyết tận gốc vấn đề, cần nâng cao nhận thức của phụ huynh, chấn chỉnh các quy định của nhà trường và siết chặt quản lý đối với các khoản thu ngoài quy định. Chỉ khi đó, sự công bằng và minh bạch mới được bảo đảm trong ngành giáo dục.