TP.HCM đầu tư hơn 100 công trình thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp, ngăn triều, chống xâm nhập mặn

Trong bối cảnh nhu cầu phát triển nông nghiệp đô thị tăng cao, TP.HCM đã phê duyệt Đề án phát triển thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng với mục tiêu nạo vét, nâng cấp, sửa chữa hơn 100 công trình, hướng đến đảm bảo nguồn nước tưới tiêu, ngăn triều, chống xâm nhập mặn, cũng như phục vụ sản xuất nông nghiệp bền vững.

TP.HCM đầu tư hơn 100 công trình thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp, ngăn triều, chống xâm nhập mặn

### Đáp ứng nhu cầu phát triển nông nghiệp đô thị

Đề án phát triển thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng của TP.HCM được xây dựng dựa trên nền tảng Chương trình phát triển nông nghiệp đô thị và Phương án phát triển thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Với mục tiêu phát triển nông nghiệp đô thị bền vững, Đề án tập trung giải quyết các nhu cầu cấp thiết về thủy lợi, bao gồm nạo vét, nâng cấp, sửa chữa các công trình thủy lợi hiện hữu và xây dựng thêm các công trình mới, phục vụ cho diện tích đất sản xuất nông nghiệp ngày càng tăng.

### Tổng hợp các công trình thủy lợi trọng điểm

Theo Đề án, trên cơ sở tính toán nhu cầu nước và điều kiện địa hình tự nhiên, TP.HCM sẽ tập trung nạo vét, nâng cấp, sửa chữa 105 công trình thủy lợi với tổng diện tích phục vụ lên tới 3.416 ha.

Các công trình này được chia thành ba vùng chính:

- Vùng ven sông Sài Gòn (thuộc huyện Củ Chi và xã Nhị Bình, huyện Hóc Môn): Tập trung nạo vét kênh, rạch, nâng cấp hệ thống kiểm soát triều, đảm bảo nguồn nước tưới và phòng chống ngập úng.

- Vùng nhiễm phèn, xâm nhập mặn (thuộc huyện Bình Chánh và các xã còn lại của huyện Hóc Môn): Nâng cấp hệ thống cống ngăn mặn, nạo vét kênh tưới, tiêu, xây dựng ao trữ nước nội đồng để đảm bảo nguồn nước vào mùa khô và thau chua, rửa phèn.

- Vùng nước lợ, mặn (thuộc huyện Cần Giờ): Nạo vét hệ thống kênh, rạch, sửa chữa hệ thống cống ngăn triều, gia cố bờ kênh, rạch để phòng chống sạt lở, phục vụ sản xuất nuôi trồng thủy sản và làm muối.

### Nâng cấp các công trình hiện hữu, giải quyết khó khăn

Đề án đánh giá hiện trạng các công trình thủy lợi nội đồng trên địa bàn TP.HCM, chỉ ra rằng ngoài một số công trình thuộc hệ thống Kênh Đông Củ Chi được đầu tư khá hoàn chỉnh, nhiều công trình khác vẫn còn là kênh đất, xuống cấp nghiêm trọng sau thời gian dài sử dụng.

Nguyên nhân của tình trạng xuống cấp bao gồm: sạt lở, bồi lắng, tắc nghẽn, khẩu độ cống cũ không đủ đáp ứng thoát nước khi mưa lớn, dẫn đến tình trạng ngập úng ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt và sản xuất của người dân.

### Chú trọng duy tu, bảo dưỡng và ý thức cộng đồng

Đề án nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy tu, bảo dưỡng và sửa chữa công trình thủy lợi thường xuyên, kịp thời. Tuy nhiên, hiện nay, nhiều địa phương chưa nhận thức đầy đủ về vấn đề này, kinh phí dành cho bảo dưỡng còn hạn chế, dẫn đến tình trạng công trình mau xuống cấp.

Ngoài ra, việc ý thức bảo vệ công trình thủy lợi của người dân còn chưa cao, dẫn đến tình trạng san lấp, lấn chiếm, vi phạm hành lang bảo vệ công trình, làm ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng và công tác quản lý.

### Tầm quan trọng của ngăn triều và thách thức của dự án 10.000 tỷ đồng

Đề án cũng đề cập đến dự án ngăn triều 10.000 tỷ đồng của TP.HCM, hiện đã hoàn thành hơn 90% khối lượng nhưng vẫn "treo" tiến độ do vướng mắc về vốn.

Dự án ngăn triều này đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát triều cường, giảm ngập úng cho khu vực TP.HCM, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp.

Tuy nhiên, chủ đầu tư dự án đã nhiều lần kiến nghị điều chỉnh tổng mức đầu tư nhưng vẫn chưa được giải quyết, dẫn đến lãi vay phát sinh mỗi ngày gần hai tỷ đồng.

### Nhu cầu về các công trình thủy lợi trong tương lai

Hiện nay, TP.HCM đã xây dựng khoảng 45 hệ thống công trình thủy lợi, bao gồm đê bao, cống, đập, trạm bơm và các hạng mục bờ bao phòng chống triều cường. Những công trình này đã phát huy hiệu quả trong việc kiểm soát triều, ngăn mặn, giảm ngập úng và phục vụ tưới tiêu cho sản xuất nông nghiệp.

Tuy nhiên, nhu cầu về các công trình thủy lợi còn rất lớn, đặc biệt khi TP.HCM hướng đến mục tiêu phát triển nông nghiệp đô thị bền vững. Đề án phát triển thủy lợi nhỏ, thủy lợi nội đồng là một bước đi thiết thực để đáp ứng nhu cầu này, góp phần nâng cao năng suất sản xuất nông nghiệp, đảm bảo an ninh lương thực và cải thiện chất lượng sống cho người dân.