Tỷ số giới tính khi sinh mất cân bằng: Bộ Y tế đề xuất luật hóa cấm lựa chọn giới tính thai nhi

Trong nỗ lực giải quyết tình trạng mất cân bằng nghiêm trọng về giới tính khi sinh kéo dài 18 năm, Bộ Y tế đang đề xuất luật hóa nhiều hành vi cấm và tăng mức xử phạt để chấn chỉnh. Dự luật Dân số mới sẽ bao gồm các điều khoản trừng phạt nặng nề đối với những hành vi lạm dụng công nghệ và kỹ thuật để lựa chọn giới tính khi sinh.

Tỷ số giới tính khi sinh mất cân bằng: Bộ Y tế đề xuất luật hóa cấm lựa chọn giới tính thai nhi

Bộ Y tế đã đưa ra đề xuất luật hóa cấm lựa chọn giới tính thai nhi do thực trạng tỷ số giới tính khi sinh liên tục gia tăng trong 18 năm qua. Trong dự thảo Luật Dân số, Bộ đề nghị bổ sung quy định cấm lựa chọn giới tính thai nhi và tăng mức xử phạt đối với hành vi này.

Tỷ số giới tính khi sinh ở Việt Nam đã duy trì ở mức trên 112 bé trai/100 bé gái kể từ năm 2012, trong khi ngưỡng cân bằng tự nhiên là 104-106 bé trai/100 bé gái. Tình trạng này gây ra lo ngại nghiêm trọng về cơ cấu hợp lý về giới tính và nhân khẩu học của đất nước.

Bộ Y tế sẽ tập trung thanh tra và xử lý các tổ chức, cá nhân lạm dụng công nghệ và kỹ thuật để lựa chọn giới tính khi sinh. Bên cạnh tuyên truyền và vận động người dân, Bộ cũng đề xuất đưa nội dung xóa bỏ phân biệt và định kiến giới vào chương trình giáo dục quốc dân và các quy ước của cộng đồng.

Theo Nghị định 117/2020 về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế, các tổ chức và cá nhân chỉ định hoặc hướng dẫn sử dụng thuốc hoặc phương pháp để có được giới tính thai nhi theo ý muốn sẽ bị phạt tiền từ 15-20 triệu đồng. Cơ sở y tế và nhân viên y tế vi phạm có thể bị đình chỉ hoạt động hoặc tước quyền sử dụng giấy phép hành nghề đến 3 tháng.

Bộ Y tế cho biết hiện tượng mất cân bằng giới tính khi sinh bắt đầu xuất hiện từ năm 2006. Nếu không được kiểm soát, tỷ số giới tính khi sinh sẽ trở thành vấn đề nghiêm trọng trong tương lai.

Sự mất cân bằng giới tính nghiêm trọng dẫn đến áp lực lớn đối với nam thanh niên khi số lượng "chú rể tương lai" nhiều hơn "cô dâu". Nhiều nam giới sẽ buộc phải trì hoãn hoặc từ bỏ việc kết hôn vì không tìm được vợ.

Tính đến năm 2050, Việt Nam dự kiến sẽ có từ 2,3-4,3 triệu nam thanh niên khó có cơ hội lấy vợ trong nước, gây ra hệ lụy cho sự phát triển bền vững. Theo Ngân hàng Thế giới, Việt Nam đứng trước nguy cơ dư thừa nam giới trong 30 năm tới.

Bộ Y tế chỉ ra một số nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ trẻ nam nhiều hơn nữ, chẳng hạn như tư tưởng nho giáo nặng nề, tâm lý ưa thích con trai, sự tiến bộ của khoa học công nghệ và việc nhiều gia đình chỉ sinh 1-2 con.

Công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý hành vi lựa chọn giới tính thai nhi chưa được đẩy mạnh. Dự kiến cơ quan soạn thảo sẽ trình dự thảo Luật Dân số lên Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 10 năm 2025.

Bộ Y tế cảnh báo tình trạng mất cân bằng giới tính có thể dẫn đến bạo lực giới, nạn buôn người, mại dâm, bất ổn chính trị và thiệt hại kinh tế. Bộ kêu gọi sự hợp tác của người dân và các bên liên quan để giải quyết vấn đề cấp bách này.