Vén màn sự thật về lợi nhuận từ sách giáo khoa: Không béo bở như lời đồn

Trái ngược với quan niệm phổ biến, việc biên soạn và phát hành sách giáo khoa (SGK) không phải là công việc sinh lời như nhiều người lầm tưởng. Bài viết này sẽ giải mã quy trình phức tạp và các yếu tố cấu thành giá SGK, qua đó chỉ ra thực tế ít được biết đến rằng lợi nhuận từ SGK hầu như không đáng kể.

Vén màn sự thật về lợi nhuận từ sách giáo khoa: Không béo bở như lời đồn

### Quy trình phức tạp và nhiều bước

Vén màn sự thật về lợi nhuận từ sách giáo khoa: Không béo bở như lời đồn

PGS.TS Nguyễn Văn Tùng, Phó Tổng biên tập Nhà xuất bản (NXB) Giáo dục Việt Nam, khẳng định rằng quy trình biên soạn SGK trải qua 8 bước cầu kỳ và tốn kém, bao gồm:

1. Xây dựng đội ngũ tác giả

2. Xây dựng mô hình gồm đề cương tổng thể, đề cương chi tiết, biên soạn bài mẫu, dạy thực nghiệm

3. Biên soạn bản thảo thô, góp ý điều chỉnh bản thảo của tác giả

4. Biên tập thiết kế

5. Thẩm định nội bộ đọc, rà soát ý kiến chuyên gia thẩm định

6. Thẩm định quốc gia 2 vòng

7. Giới thiệu sách

8. Tập huấn giáo viên sử dụng sách và cung ứng SGK

Mỗi bước trong quy trình này đòi hỏi sự tham gia của nhiều cá nhân và đơn vị, tương ứng với các khoản chi phí khác nhau.

### Cấu thành giá SGK

Giá SGK được cấu thành từ 5 yếu tố chính:

1. **Chi phí tổ chức bản thảo:** lên tới hàng ngàn tỷ đồng, bao gồm chi phí xây dựng đề cương, tuyển chọn và đào tạo đội ngũ tác giả, biên tập bản thảo...

2. **Chi phí nhuận bút:** tính theo tiết học, tổng nhuận bút của 2 bộ SGK "Kết nối tri thức với cuộc sống" và "Chân trời sáng tạo" lên tới gần 70 tỷ đồng mỗi năm.

3. **Chi phí sản xuất:** gồm giấy và công in, lên tới hàng trăm tỷ đồng và thường dựa vào vốn vay ngân hàng.

4. **Chi phí khâu lưu thông (phát hành):** rất lớn, bao gồm chi phí vận chuyển, phân phối, lưu kho...

5. **Chi phí tài chính (lãi vay):** phát sinh từ việc vay vốn ngân hàng để sản xuất SGK.

### Lợi nhuận từ SGK

Trái với quan niệm phổ biến, lợi nhuận từ SGK hầu như không đáng kể hoặc rất ít. NXB Giáo dục Việt Nam có lợi nhuận chủ yếu từ các loại sách khác như sách bổ trợ, sách tham khảo. Tuy nhiên, dư luận và thậm chí nhiều người trong ngành vẫn lầm tưởng rằng NXB này thu lợi nhuận khổng lồ từ SGK.

Ông Tùng nhấn mạnh rằng nếu biên soạn SGK dễ dàng và sinh lời, chắc chắn sẽ có nhiều NXB và đơn vị tư nhân tham gia vào lĩnh vực này. Tuy nhiên, thực tế là hiện nay chỉ có 6 NXB được cấp phép xuất bản SGK, cho thấy sự cạnh tranh trong lĩnh vực này rất hạn chế.

### Giảm giá SGK bằng cách nào?

Để hỗ trợ người tiêu dùng, NXB Giáo dục Việt Nam đã rà soát và cắt giảm một số chi phí cấu thành giá SGK, bao gồm:

* **Chi phí tổ chức bản thảo:** cập nhật sản lượng phát hành thực tế để giảm chi phí phân bổ trên từng bản sách.

* **Chi phí khâu lưu thông:** tiết giảm để hạ giá bìa sách.

Nhờ những nỗ lực này, giá bìa của các cuốn SGK tái bản áp dụng từ năm học 2024-2025 đã được điều chỉnh giảm đáng kể:

* **Bộ SGK Kết nối tri thức với cuộc sống:** giảm 9,6%

* **Bộ SGK Chân trời sáng tạo:** giảm 11,2%

Đối với giá SGK các lớp 5, 9, 12 (xuất bản năm đầu tiên), NXB đã xây dựng giá theo cơ cấu giá đã giảm của SGK tái bản.