Vụ án Vạn Thịnh Phát: Bà Trương Mỹ Lan chủ mưu chỉ đạo chạy dòng tiền khổng lồ

Bà Trương Mỹ Lan, chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, bị cáo buộc là người chủ mưu trong vụ án phát hành trái phiếu trái phép quy mô lớn, gây thiệt hại hàng chục nghìn tỷ đồng cho người dân. Quá trình điều tra đã làm sáng tỏ thủ đoạn chạy dòng tiền khống tinh vi, giúp bà Lan và đồng phạm hợp thức hóa việc phát hành trái phiếu bất hợp pháp.

Vụ án Vạn Thịnh Phát: Bà Trương Mỹ Lan chủ mưu chỉ đạo chạy dòng tiền khổng lồ

Trong vụ án Vạn Thịnh Phát, bà Trương Mỹ Lan bị cáo buộc là người chủ mưu, ra chủ trương phát hành trái phiếu doanh nghiệp để có nguồn tiền sử dụng. Là chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát từ năm 1992 đến nay, bà Lan nắm giữ 60% cổ phần và thực hiện quyền chi phối hoạt động của tập đoàn này.

Ngoài ra, bà Lan còn thông qua người thân, pháp nhân và cá nhân khác đứng tên giùm để nắm giữ phần lớn cổ phần tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB), Công ty Chứng khoán Tân Việt (TVSI). Việc nắm quyền kiểm soát các đơn vị này đã giúp bà Lan dễ dàng thao túng, chỉ đạo và chi phối mọi hoạt động của chúng.

Năm 2018, SCB gặp tình trạng bị thanh tra, kiểm tra, nợ xấu kéo dài; hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát cũng gặp khó khăn trong việc xin cấp tín dụng từ SCB. Để giải quyết vấn đề này, bà Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo các bị can ở SCB, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và TVSI phát hành trái phiếu doanh nghiệp nhằm trả nợ ngân hàng, đầu tư dự án và sử dụng vào các mục đích cá nhân khác.

Theo chủ trương của bà Trương Mỹ Lan, từ năm 2018 đến 2020, các nhân sự chủ chốt tại SCB, Vạn Thịnh Phát, TVSI đã họp bàn, chọn và sử dụng 4 công ty gồm An Đông, Quang Thuận, Sunny World, Setra để phát hành 25 mã trái phiếu không, không có tài sản bảo đảm. Tổng khối lượng phát hành lên tới hơn 308 triệu trái phiếu, có giá trị hơn 30.000 tỷ đồng.

Sau khi phát hành trái phiếu, nhóm nhân sự này dùng 8 công ty để mua toàn bộ khối lượng trái phiếu đã phát hành. Mục đích của việc này là để đảm bảo điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ cho dưới 100 nhà đầu tư theo quy định của pháp luật lúc bấy giờ.

Tuy nhiên, việc mua bán trái phiếu này chỉ là hình thức. Các bị can đã thực hiện thủ đoạn chạy dòng tiền khống để thanh toán cho việc mua trái phiếu. Tiếp đó, trái phiếu được bán rộng rãi cho hàng chục nghìn người dân nhằm huy động tiền.

Việc hợp thức 8 công ty mua trái phiếu được thực hiện bởi đối tượng Nguyễn Ngọc Dương (đã chết, tổng giám đốc Công ty SPG) và các bị can Nguyễn Phương Anh, Bùi Đức Khoa, Đặng Phương Hoài Tâm, Phan Chí Luân. Những cá nhân này sử dụng các công ty ma và các cá nhân được thuê để đứng tên làm giám đốc, tổng giám đốc, đứng tên cổ phần, khoản vay và ký khống các chứng từ, tài liệu.

Cách thức chạy dòng tiền gồm 5 bước:

* Thứ nhất: Các cá nhân ký nộp tiền mặt vào tài khoản của 8 doanh nghiệp dưới danh nghĩa cho vay, góp vốn.

* Thứ hai: 8 công ty này chuyển tiền đến 4 công ty An Đông, Quang Thuận, Setra, Sunny World để mua 308 triệu trái phiếu.

* Thứ ba: 4 công ty phát hành trái phiếu chuyển tiền đến công ty đối tác để thực hiện dự án.

* Thứ 4: Công ty đối tác có thể tiếp tục chuyển tiền cho đối tác trung gian, đích đến cuối cùng là các cá nhân góp vốn, cho vay ở bước 1.

* Thứ 5: Cuối cùng, các cá nhân này ký chứng từ rút tiền, qua đó hoàn tất dòng tiền khống.

Sau khi 8 công ty mua sơ cấp, TVSI đứng ra bán trái phiếu cho người dân. Quá trình thực hiện bán trái phiếu, bị can Võ Tấn Hoàng Văn (tổng giám đốc SCB) phối hợp với bị can Nguyễn Tiến Thành (đã chết, cựu chủ tịch kiêm tổng giám đốc TVSI) phối hợp xây dựng chương trình đào tạo.

SCB tổ chức đào tạo cho gần 2.500 nhân viên tại 2.239 chi nhánh, phòng giao dịch tư vấn, giới thiệu cho nhà đầu tư thứ cấp (người dân) mua trái phiếu.

Theo chỉ đạo của bà Trương Mỹ Lan, sau khi thu được tiền từ việc bán trái phiếu, các đối tượng đã thực hiện các giao dịch chuyển tiền cho các cá nhân được thuê để rút tiền nhằm che giấu, cắt đứt dòng tiền. Số tiền bán trái phiếu được sử dụng để trả nợ vay ngân hàng, trả gốc và lãi trái phiếu, chi dự án, chuyển tiền ra nước ngoài và các mục đích cá nhân khác của bà Lan.

Các công ty ma được sử dụng trong thủ đoạn chạy dòng tiền bao gồm Công ty Ngân Hà, Công ty Sài Gòn Nhân Tâm Thịnh, Công ty Vạn Trình Phát, Công ty Bất động sản Nam Hưng, Công ty Phú Gia An, Công ty Thiên Phú Long, Công ty Thanh Tâm Hà Nội, Công ty Toàn Thịnh Phát.

Các cá nhân đứng tên làm giám đốc, tổng giám đốc, đứng tên cổ phần, khoản vay và ký khống các chứng từ, tài liệu bao gồm Nguyễn Ngọc Anh, Võ Thị Ngọc Mai, Võ Ngọc Mai, Võ Minh Nhí, Nguyễn Nhật Khanh, Nguyễn Thị Trúc Hân, Nguyễn Thị Anh Thư, Nguyễn Văn Thông, Nguyễn Thanh Phương.

Do việc sử dụng tiền không đúng mục đích, các công ty phát hành trái phiếu mất khả năng chi trả cho người mua trái phiếu. Theo kết luận điều tra, số tiền của 35.000 người dân đầu tư vào 25 mã trái phiếu của 4 công ty An Đông, Quang Thuận, Sunny World, Setra tại thời điểm khởi tố vụ án ngày 7-10-2022 ước tính khoảng 24.000 tỷ đồng.

Vụ án Vạn Thịnh Phát là một trong những vụ án tham nhũng, kinh tế lớn nhất trong lịch sử Việt Nam. Thủ đoạn chạy dòng tiền khống tinh vi của bà Trương Mỹ Lan và đồng phạm đã hợp thức hóa việc phát hành trái phiếu trái phép, gây thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế và niềm tin của người dân vào thị trường tài chính.